امروزه فروشگاه‌های اینترنتی تبدیل به یک جزء لاینفک از زندگی افراد جامعه شده‌اند. بسیاری از افراد بنا به دلایل مختلفی چون کمبود وقت، سهولت در خرید و غیره ترجیح می‌دهند که کالاهای مورد نیاز خود را به صورت آنلاین و از طریق فروشگاه‌های اینترنتی تهیه نماید. گسترش فروشگاه‌های اینترنتی علاوه بر مزایای بسیاری که به دنبال دارد، مانند خریدهای حضوری می‌تواند معایبی نیز به دنبال داشته باشد. به دنبال اختلافاتی که گاه میان خریدار و فروشگاه اینترنتی بروز می‌یابد و یا جرایمی که گاه صاحبان فروشگاه‌های اینترنتی مرتکب می‌شوند، ضروری است تا تدابیری اندیشیده شود که خریداران این فروشگاه‌ها بتوانند از این طریق طرح شکایت کرده و درصدد احقاق حقوق خود برآیند.
خوشبختانه در کشور ما امکان طرح شکایت نسبت به فروشگاه‌های اینترنتی برای خریداران شاکی وجود داشته و این افراد می‌توانند به یکی از طرق مختلفی که در ادامه توضیح داده خواهد شد، اقدام به طرح شکایت نمایند.
شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی به چه صورتی امکان‌پذیر می‌باشد؟
از سال 1385 که دیجی کالا به عنوان نخستین فروشگاه اینترنتی در کشور ما آغاز به فعالیت کرد، کسی گمان نمی‌کرد که فروشگاه‌های اینترنتی روزی بتوانند چنین نقش پررنگی در زندگی روزمره افراد جامعه ایفا نمایند. رفته رفته تنوع و گسترش فروشگاه‌های اینترنتی بیشتر شده و شیوع ویروس کرونا نیز موجب رونق بیشتر این کسب‌وکارها شد.
علی‌رغم گسترش و نقش پررنگ فروشگاه‌های اینترنتی در زندگی افراد جامعه، در برخی موارد شاهد ارتکاب جرایمی چون کلاهبرداری رایانه‌ای از جانب این فروشگاه‌ها بوده و یا اقداماتی از جانب فروشگاه اینترنتی مانند تأخیر در ارسال و تحویل کالا یا مغایرت در کالای ارسالی با کالای انتخابی را شاهد هستیم که موجب نارضایتی خریدار را فراهم می‌آورند. در چنین مواردی، بسیاری از خریداران تصور می‌نمایند که امکان شکایت از فروشگاه اینترنتی وجود نداشته و به ناچار از حقوق خود صرف نظر می‌نمایند. این در حالی است که خریداران بسته به نوع شکایت خود می‌توانند به یکی از سه روشی که در ادامه توضیح داده خواهد شد اقدام به طرح شکایت از فروشگاه اینترنتی بنمایند.
شکایت از فروشگاه اینترنتی از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیک
سامانه نماد اعتماد الکترونیک یا اینماد سامانه‌ای است که به منظور حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان فروشگاه‌های اینترنتی تأسیس شده است. چنانچه فروشگاه اینترنتی دارای نماد اعتماد الکترونیک بوده و برخی از حقوق خریدار مانند تحویل به موقع کالا یا درخواست مرجوعی کالای معیوب را نپذیرد، خریدار شاکی می‌تواند با مراجعه به سامانه نماد اعتماد الکترونیک به آدرس enamad.ir شکایت خود را ثبت و پیگیری نماید. خریدار شاکی بایستی با ورود به این سامانه اقدام به ثبت نام در آن کرده تا پروفایل شخصی وی ایجاد شود، سپس می‌تواند با ورود در پروفایل شخصی خود از طریق قسمت ثبت شکایت، شکایت مربوطه را ثبت نماید.
ضروری است توجه داشته باشید که در موارد بروز جرایم از جانب فروشگاه‌های اینترنتی چون وقوع کلاهبرداری رایانه‌ای در زمان خرید، شکایت از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیک ممکن و مؤثر نخواهد بود. این سامانه تنها صالح به رسیدگی به اختلافات میان خریدار و فروشگاه اینترنتی می‌باشد و رسیدگی به جرایم از حدود صلاحیت وی خارج است.
آیا امکان شکایت از پیج‌های فروش اینستاگرامی از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیک وجود دارد؟
بایستی توجه داشت که لازمه ثبت شکایت از فروشگاه اینترنتی در سامانه نماد اعتماد الکترونیک این است که فروشگاه مربوطه دارای نماد اعتماد الکترونیک یا اینماد باشد. متأسفانه بسیاری از پیج‌های فروش محصولات در اینستاگرام فاقد نماد اعتماد الکترونیک بوده و به دنبال آن شکایت از آن‌ها از طریق این سامانه امکان‌پذیر نمی‌باشد.
البته برخی از پیج‌های فروش اینستاگرامی دارای یک سایت فروشگاه اینترنتی بوده و در صورت دارا بودن نماد اعتماد الکترونیک، این نماد را در وب‌سایت خود درج می‌نمایند. در چنین مواردی، می‌توان شکایت خود را از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیک پیگیری نمود.
شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی از طریق پلیس فتا
در مواردی که فروشگاه اینترنتی مرتکب یک جرم رایانه‌ای مانند سرقت یا کلاهبرداری رایانه‌ای شده باشد، تعقیب و پیگیری این موضوع از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیک ممکن نخواهد بود. ثبت شکایت در سامانه پلیس فتا یکی از طرقی است که در چنین مواردی، شاکیان می‌توانند از طریق آن طرح شکایت کرده و درصدد احقاق حقوق خود برآیند. بدین منظور خریدار شاکی بایستی به سامانه پلیس فتا به آدرس www.cyberpolice.ir مراجعه نموده و پس از ثبت نام در این سامانه، در قسمت گزارش‌های مردمی با درج اطلاعات مورد نیاز شکایت خود را ثبت نماید.
شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی از طریق مراجع قضایی
مطمئن‌ترین روش جهت تعقیب و پیگیری شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی، پیگیری این موضوع با ثبت شکایت نزد دادگاه است. در صورتی که فروشگاه اینترنتی مرتکب یک جرم چون کلاهبرداری یا سرقت رایانه‌ای شده باشد، خریدار شاکی می‌تواند با مشورت با یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص اقدام به ثبت شکایت نزد مراجع قضایی نموده تا دادگاه این مسئله را مورد بررسی قرار داده و در نهایت در این خصوص اقدام به صدور حکم نماید. با توجه به نوین و متنوع بودن جرایم رایانه‌ای بهره‌مندی از کمک‌های یک وکیل یا کارشناس متخصص در این حوزه می‌تواند تا حد بسیاری در احقاق حقوق از دست رفته خود کمک‌کننده باشد.
مراحل شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی از طریق مراجع قضایی
چنانچه خریدار شاکی خواستار طرح شکایت از فروشگاه اینترنتی نزد مراجع قضایی باشد، بایستی در نخستین گام اقدام به ثبت نام در سامانه ثنا نموده و پروفایل شخصی خود را در این سامانه دارا باشد. سپس می‌تواند با کمک یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص شکوائیه خود را مبنی بر وقوع جرم مورد نظر توسط فروشگاه اینترنتی تهیه و تنظیم نموده و با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به ثبت شکوائیه خود نماید.
پس از ثبت شکوائیه، پرونده مورد نظر به دادسرا ارجاع شده و دادسرا تحقیقات مقدماتی مبنی بر وقوع یا عدم وقوع جرم را آغاز خواهد نمود. در صورت نیاز، ممکن است که دادسرا به منظور انجام تحقیقات بیشتر و دقیق‌تر پرونده را به پلیس فتا ارجاع دهد. با پایان تحقیقات مقدماتی، در صورتی که ادله کافی مبنی بر وقوع جرم یافت شود، پرونده به دادگاه کیفری ارجاع شده تا دادگاه با بررسی موضوع و شواهد موجود اقدام به صدور حکم نماید.
دیگر روش‌های شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی
علاوه بر روش‌های بیان شده، در صورتی که فروشگاه اینترنتی مرتکب جرایمی شود که در قانون تعزیرات حکومتی مطرح شده‌اند از قبیل گران فروشی، کم فروشی، عدم صدور فاکتور و غیره، خریدار شاکی می‌تواند با مراجعه به اتحادیه‌های اصناف یا سازمان تعزیرات حکومتی اقدام به ثبت شکایت نموده و شکایت خود را از طریق یکی از این مراجع پیگیری نماید. اما بایستی توجه داشت که این روش‌های طرح شکایت عمدتاً زمان‌بر بوده و این مراجع صلاحیت رسیدگی به وقوع جرایم رایانه‌ای توسط فروشگاه‌های اینترنتی را نخواهند داشت.
کلام آخر
به طور کلی، خریداران فروشگاه‌های اینترنتی می‌توانند از سه طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیک، پلیس فتا و دادگاه‌های کیفری اقدام به ثبت شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی نمایند. طریقه ثبت شکایت از هر یک از این سه روش به تفصیل در این گفتار توضیح داده شد. اما بایستی توجه داشت که در موارد ارتکاب جرایمی چون سرقت یا کلاهبرداری رایانه‌ای توسط فروشگاه اینترنتی، مؤثرترین و مطمئن‌ترین روش جهت ثبت شکایت مراجعه به دادگاه کیفری می‌باشد.
چنانچه در فرایند خرید از یکی از فروشگاه‌های اینترنتی با مشکل مواجه شده و درصدد طرح شکایت از این فروشگاه هستید، می‌توانید به منظور دریافت مشاوره تخصصی در این زمینه به قسمت رزرو وقت مشاوره در وب‌سایت وکیل سؤال مراجعه نموده و درخواست خود مبنی بر دریافت خدمات مشاوره‌ای را ثبت نمایید. علاوه بر این، هرگونه سؤال یا ابهام در این زمینه را نیز می‌توانید در قسمت دیدگاه‌ها ثبت نموده تا توسط کارشناسان به آن‌ها پاسخ داده شود.
