سایبراسکاتینگ (Cybersquatting) یا اشغالگری سایبری به معنای ثبت، استفاده یا فروش دامنههای اینترنتی با قصد سودجویی از نامهای تجاری یا شناخته شده است. این پدیده با توسعه سریع اینترنت و تجارت الکترونیک به یک مسئله جدی برای شرکتها و برندها تبدیل شده است. در این مقاله به بررسی مفهوم سایبراسکاتینگ، انواع آن، عواقب قانونی و نحوه مقابله با آن پرداخته میشود.
سایبر اسکاتینگ به معنای ثبت و تصاحب نامهای دامنهای است که با نام تجاری، برند یا علامت تجاری افراد یا شرکتها مشابهت دارند، با هدف فروش آن به صاحب واقعی یا بهرهبرداری تجاری از آن. این کار معمولاً بهمنظور ایجاد سود مالی یا جلوگیری از دسترسی صاحبان اصلی برند به دامنههای مرتبط با نام تجاریشان انجام میشود.
سایبراسکاتینگ در بسیاری از کشورها غیرقانونی است و قوانین و مقررات مختلفی برای مقابله با آن وجود دارد. در ایالات متحده، قانون جلوگیری از سایبراسکاتینگ (Anticybersquatting Consumer Protection Act) تصویب شده است که به صاحبان علائم تجاری اجازه میدهد علیه افرادی که به صورت بدخواهانه دامنههای مشابه را ثبت کردهاند، اقدام قانونی کنند. در سطح بینالمللی، سیاست حل اختلاف دامنههای اینترنتی (UDRP) توسط سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) به عنوان یک مکانیزم حل اختلاف برای اینگونه موارد ایجاد شده است.
در ایران، سایبر اسکاتینگ (تصاحب غیرقانونی دامنههای اینترنتی) به طور خاص در قانون جرایم رایانهای و قانون تجارت الکترونیک تنظیم نشده است، اما برخی از مقررات عمومی در این قوانین میتواند برای پیگیری این موضوع استفاده شود. در زیر به مهمترین مواد قانونی مربوط به این حوزه اشاره میشود:
قانون تجارت الکترونیکی ایران که در سال ۱۳۸۲ به تصویب رسید، به حفاظت از حقوق مصرفکنندگان و صاحبان علامت تجاری در فضای الکترونیکی میپردازد. این قانون به صورت کلی از حقوق تجارت در فضای الکترونیکی حمایت میکند و میتواند به عنوان مبنای قانونی برای شکایت علیه سایبراسکاتینگ استفاده شود.
ماده 66 قانون تجارت الکترونیک به منظور حمایت از حقوق مصرفکنندگان و تشویق رقابتهای مشروعدر بستر مبادلات الکترونیکی استفاده از علائم تجاری به صورت نام دامنه (Domain Name) و یا هرنوع نمایش بر خط (Online) علائم تجاری که موجب فریب یامشتبهشدن طرف به اصالت کالا و خدمات شود ممنوع و متخلف به مجازات مقرر در اینقانون خواهد رسید که مجازات مقرر در ماده 76 به این شرح ذیل می باشد:
ماده 76 قانون تجارت الکترونیک (اصلاحی جزای نقدی 1403/3/30) – متخلفان از ماده (66) این قانون به یک تا سه سال حبس و جزای نقدی از 330,000,000 تا 825,000,000 ریال محکوم خواهند شد.
قانون جرایم رایانهای که در سال ۱۳۸۸ به تصویب رسید، به موارد مختلفی از جمله کلاهبرداریهای رایانهای و نقض حقوق مالکیت معنوی در فضای سایبری میپردازد. بر اساس این قانون، هرگونه سوءاستفاده از نامهای تجاری و دامنههای اینترنتی میتواند تحت عنوان جرایم رایانهای مورد پیگرد قرار گیرد.
برای شکایت از سایبراسکاتینگ، مراحل زیر را دنبال کنید:
با این اقدامات میتوانید در ایران نیز علیه سایبراسکاتینگ شکایت کنید و حقوق خود را از طریق مراجع قانونی پیگیری نمایید.
سایبر اسکاتینگ یکی از جرایم پیچیده و نسبتاً جدید در فضای مجازی است که با گسترش تجارت الکترونیک و اهمیت روزافزون نامهای تجاری و دامنههای اینترنتی، تاثیرات منفی زیادی بر کسبوکارها و برندهای معتبر دارد. با وجود اینکه قانون مستقیمی در ایران برای مقابله با سایبر اسکاتینگ وضع نشده است، افراد و شرکتها میتوانند با تکیه بر قوانین جرایم رایانهای، تجارت الکترونیک و قوانین ثبت علائم تجاری، حقوق خود را در برابر این تخلفات حفاظت کنند.
برای مقابله موثر با این جرم، اقدام به موقع و آگاهی از قوانین موجود حیاتی است. ثبت سریع و محافظت از دامنهها، نظارت مستمر بر فضای مجازی و استفاده از راهکارهای قانونی میتواند از وقوع این جرم پیشگیری کرده و در صورت وقوع، بازپسگیری حقوق تضییعشده را ممکن سازد.
اگر شما یا کسبوکارتان قربانی جرم سایبر اسکاتینگ یا سایر جرایم سایبری شدهاید و به دنبال راهکاری قانونی برای بازپسگیری دامنه یا دفاع از حقوق تجاری خود هستید، دپارتمان تخصصی وکیل سوال با مدیریت خانم امالبنین تنکابنی رضایی آماده ارائه مشاوره و خدمات حقوقی تخصصی در این زمینه است. تیم حقوقی ما با تجربهای گسترده در جرایم رایانهای و تجاری، شما را در تمامی مراحل قانونی همراهی کرده و بهترین راهحلها را برای حفاظت از حقوق شما ارائه میدهد.
همین امروز با ما تماس بگیرید و مشاوره اولیه رایگان دریافت کنید تا بتوانید قدمهای درست برای حفاظت از برند و کسبوکار خود بردارید.
وکیل سوال، همراه شما در مسیر عدالت
سایبر اسکاتینگ به معنای ثبت و تصاحب نام دامنههای اینترنتی است که به طور عمدی مشابه نام تجاری یا برند افراد یا شرکتهای دیگر باشد، با هدف فروش آن به صاحب اصلی یا بهرهبرداری تجاری از آن.
بله، با وجود اینکه قانون خاص برای سایبر اسکاتینگ وجود ندارد، اما میتوان از قوانین جرایم رایانهای و تجارت الکترونیک برای پیگیری این موضوع استفاده کرد. همچنین قانون ثبت علائم تجاری نیز از حقوق برندها در برابر اینگونه تخلفات محافظت میکند.
شما میتوانید با مراجعه به مراجع قضایی و یا مشاوره با وکیل متخصص در جرایم رایانهای و حقوق برند، از طریق شکایت و پیگیری قانونی، دامنه تصاحبشده را بازپسگیری کرده یا خسارات وارد شده را جبران کنید.
بسته به نوع و شدت جرم، مجازاتهایی مانند پرداخت غرامت به صاحب برند، انتقال دامنه به صاحب اصلی و در موارد شدیدتر، مجازاتهای کیفری ممکن است اعمال شود.
بله، در صورتی که اثبات شود دامنه به صورت غیرقانونی تصاحب شده و قصد سو استفاده از آن وجود داشته است، میتوان از طریق مراجع قانونی، درخواست بازپسگیری دامنه را مطرح کرد.
مهمترین راه پیشگیری، ثبت سریع و گسترده دامنههای مرتبط با نام تجاری یا برندتان است. همچنین مانیتورینگ دامنهها و استفاده از ابزارهای قانونی برای حفاظت از حقوق تجاری نیز توصیه میشود.
نظرات کاربران