دستگاههای عابر بانک (ATM) امکان انجام امور بانکی مانند انتقال وجه، دریافت وجه، پرداخت قبوض و غیره را بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانکها فراهم کردهاند. با این حال، برخی افراد سودجو با سوءاستفاده از ناآگاهی کاربران اقدام به کلاهبرداری از طریق این دستگاهها میکنند. آمار وقوع جرم کلاهبرداری با کشاندن قربانی به پای دستگاه عابر بانک در سالهای اخیر افزایش یافته است. در این مقاله، مراحل ثبت شکایت از کلاهبرداریهای مرتبط با دستگاه عابر بانک، مجازاتهای قانونی برای این نوع کلاهبرداری و یک نمونه شکایت آماده به شما ارائه میشود تا در صورت مواجهه با چنین جرمی بهدرستی اقدام کنید.
قبل از ورود به بحث، لازم است ابتدا با مفهوم کلاهبرداری آشنا شویم. کلاهبرداری یکی از جرایم قدیمی است که هنوز هم بسیاری از افراد به دلیل ناآگاهی قربانی آن میشوند. بهطور ساده، کلاهبرداری یعنی فریب دادن افراد با وعدهها و ادعاهای دروغین برای به دست آوردن مال یا پول آنها.
با گسترش اینترنت و سامانههای رایانهای، شکل جدیدی از این جرم به نام ‘کلاهبرداری رایانهای’ به وجود آمده است. این نوع کلاهبرداری تفاوتهای زیادی با روشهای سنتی دارد. در قوانین ایران، ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، به کلاهبرداری سنتی و ماده 13 قانون جرایم رایانهای به کلاهبرداریهای رایانهای پرداخته و این دو جرم را از هم جدا کرده است.
به منظور آشنایی بیشتر با جرم کلاهبرداری رایانهای میتوانید مقاله «کلاهبرداری اینترنتی چیست و چگونه قابل پیگیری است؟» را مطالعه نمایید.
کلاهبرداری از طریق دستگاه عابر بانک، یکی از شیوههای جدید کلاهبرداری است که با فریب قربانی و کشاندن او به پای دستگاه ATM انجام میشود. آشنایی با این روش برای همه افراد ضروری است تا قربانی این جرایم نشوند.
این نوع کلاهبرداری معمولاً با تماس تلفنی یا پیامکهای جعلی شروع میشود. کلاهبرداران ادعا میکنند که شما در یک قرعهکشی یا برنامه تلویزیونی برنده شدهاید. برای دریافت جایزه، از شما میخواهند که به دستگاه عابر بانک بروید. در برخی تماسها، حتی صدای تشویق حضار یا یک فرد مشهور را پخش میکنند تا اعتماد شما جلب شود!
وقتی قربانی به دستگاه عابر بانک میرود، کلاهبردار دوباره تماس میگیرد و از او میخواهد زبان دستگاه را به انگلیسی تغییر دهد. سپس، قربانی بدون اینکه بداند، طبق دستورالعملهایی که کلاهبردار میدهد، مبلغی را به حساب او انتقال میدهد. در پایان، قربانی متوجه میشود که هیچ جایزهای در کار نبوده و او بهطور ناآگاهانه پول خود را به حساب کلاهبردار واریز کرده است.
در مورد ماهیت کلاهبرداری از طریق دستگاه عابر بانک، میان حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد و چهار دیدگاه مختلف مطرح شده است:
گروهی از حقوقدانان معتقدند که تماس تلفنی از طرف کلاهبردار و جلب اعتماد قربانی با استفاده از دروغ و ترفندهای متقلبانه، بهعنوان کلاهبرداری سنتی شناخته میشود. به نظر آنها، چون در این نوع کلاهبرداری فرد با دروغ و فریب، قربانی را وادار به انجام کاری میکند، این نوع کلاهبرداری شبیه به روشهای سنتی است.
برخی دیگر از حقوقدانان بر این باورند که قربانی هنگام استفاده از دستگاه عابر بانک از آنچه در حال وقوع است آگاهی ندارد. کلاهبردار با دستکاری دادههای رایانهای و تغییر اطلاعات حساب، وجهی را به حساب خود منتقل میکند. بنابراین، این شیوه کلاهبرداری را زیرمجموعه کلاهبرداری رایانهای میدانند که در ماده 13 قانون جرایم رایانهای به آن اشاره شده است.
برخی حقوقدانان معتقدند که این نوع کلاهبرداری طبق ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری بهعنوان تحصیل مال غیرمشروع شناخته میشود. این ماده هر نوع مال یا پولی که بهطور قانونی به دست نیامده را جرم میداند. با این حال، عدهای دیگر بر این باورند که این تفسیر باید با دقت بیشتری انجام شود، زیرا ماده مورد نظر بیشتر به سوءاستفاده از امتیازات دیگران اشاره دارد، در حالی که در این نوع کلاهبرداری، سوءاستفاده از امتیاز قربانی وجود ندارد.
گروهی دیگر از حقوقدانان معتقدند که در این فرایند، کلاهبردار تنها دروغ گفته و دروغ به تنهایی جرم محسوب نمیشود. همچنین، قربانی خودش اعداد و ارقام را وارد کرده و طبق قاعده “اقدام علیه خود” عمل کرده است. بنابراین، آنها معتقدند که این نوع کلاهبرداری جرم نیست.
اگر قربانی کلاهبرداری از طریق کارت به کارت شدهاید، میتوانید به یکی از دو روش زیر شکایت خود را مطرح کنید:
برای ثبت شکایت رسمی، باید مراحل زیر را طی کنید:
قربانیان کلاهبرداری کارت به کارت میتوانند با نصب اپلیکیشن “پلیس من” نیز به راحتی شکایت خود را ثبت کنند. برای این کار، مراحل زیر را دنبال کنید:
ارجاع پرونده به دادسرا:
پس از ثبت شکایت، پرونده به دادسرا ارجاع میشود. دادسرا مسئول تحقیق درباره جرم است. شما باید مدارکی مثل رسید کارت به کارت یا پرینت حساب بانکی را به دادسرا ارائه دهید تا به عنوان مدرک اثبات کلاهبرداری استفاده شود.
ارجاع پرونده به دادگاه کیفری:
اگر دادسرا وقوع جرم را تأیید کند، کیفرخواست صادر میشود و پرونده به دادگاه کیفری ارسال میگردد. در دادگاه کیفری، قاضی جلسه رسیدگی را برگزار کرده و در نهایت حکم صادر میکند.
اجرای حکم:
بعد از صدور حکم توسط قاضی و نهایی شدن آن، پرونده به واحد اجرای احکام ارسال میشود. در این مرحله، واحد اجرای احکام کیفری تحت نظر دادستان، مسئولیت اجرای حکم را بر عهده دارد.
تعیین مجازات کلاهبرداری از طریق دستگاه عابر بانک بر عهده قاضی دادگاه است. نکته مهم این است که در قوانین ایران ماده خاصی برای این نوع کلاهبرداری وجود ندارد، بنابراین قاضی با توجه به نظرات مختلف، میتواند یکی از این موارد را برای مجازات انتخاب کند:
کلاهبرداری از طریق دستگاههای عابر بانک به روشهای مختلفی انجام میشود. یکی از روشهای رایج، همانطور که اشاره شد، این است که کلاهبرداران با بهانههای مختلف فرد را به پای دستگاه خودپرداز میکشانند. اما لازم است بدانید که این تنها یکی از روشهای کلاهبرداری است و روشهای دیگری نیز وجود دارد که کاربران باید نسبت به آنها آگاهی داشته باشند.
یکی از این روشها نصب دستگاه اسکیمر روی عابر بانک است. این دستگاه اطلاعات کارت بانکی شما را کپی میکند و کلاهبرداران میتوانند با استفاده از آن به حساب شما دسترسی پیدا کنند. بنابراین، هنگام استفاده از خودپرداز باید همیشه مراقب باشید.
به منظور آشنایی با این شیوه کلاهبرداری میتوانید مقاله «اسکیمینگ چیست و چگونه قابل تعقیب و پیگیری است؟» را مطالعه نمایید.
🌐شماره نظریه : 7/99/369
💠شماره پرونده : 99-250-369
🌀تاریخ نظریه : 1399/06/04
استعلام :
شخص «الف» پس از انجام عملیات بانکی و قبل از دریافت کارت بانکی خویش محل را ترک مینماید پس از آن شخص «ب» به دستگاه مراجعه میکند و به محض مشاهده اینکه کارت بانکی «الف» در دستگاه است اقدام به برداشت وجه کند اقدام شخص «ب» در خصوص برداشت وجه مشمول کدام عنوان مجرمانه است؟
پاسخ :
در نتیجه، اداره کل حقوقی قوه قضائیه، این شکل از برداشت غیرمجاز وجه از کارت باتکی دیگران را کلاهبرداری رایانهای دانسته و از بین نظرات موجود قائل به نظریه دوم میباشد و بنابراین این جرم در دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم رایانه ای باید رسیدگی شود.
شاکی:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل شاکی]
شماره ملی: [کد ملی شاکی]
نشانی: [آدرس دقیق شاکی]
شماره تماس: [شماره تماس شاکی]
مشتکیعنه:
نام و نام خانوادگی: [در صورت مشخص بودن]
شماره ملی: [در صورت مشخص بودن]
نشانی: [در صورت مشخص بودن]
وکیل یا نماینده قانونی (در صورت وجود):
نام و نام خانوادگی وکیل: [نام وکیل یا نماینده قانونی]
شماره پروانه وکالت: [شماره پروانه وکالت وکیل]
نشانی: [آدرس دفتر وکیل]
شماره تماس: [شماره تماس وکیل]
عنوان شکایت:
کلاهبرداری از طریق دستگاه عابر بانک
مستندات و مدارک:
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهر]……
شرح شکایت:
اینجانب [نام شاکی] به استحضار میرسانم که در تاریخ [تاریخ وقوع حادثه]، فردی ناشناس با من تماس تلفنی برقرار کرده و خود را نماینده [ذکر بهانه کلاهبرداری مانند برنده شدن در قرعهکشی یا دریافت جایزه] معرفی نمود. این فرد با فریب و ادعاهای واهی مرا متقاعد کرد تا به دستگاه عابر بانک مراجعه کنم.
در پای دستگاه خودپرداز، با راهنماییهای تلفنی وی و دستورات ارائهشده، بدون آگاهی اقدام به وارد کردن اطلاعات و انتقال مبلغ [مبلغ واریزشده] به حساب شخص مورد نظر ایشان نمودم. پس از این اتفاق متوجه شدم که قربانی یک کلاهبرداری از طریق دستگاه عابر بانک شدهام. این اقدام مشتکیعنه، کاملاً فریبکارانه و با سوءاستفاده از ناآگاهی بنده بوده است.
با توجه به ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری که بهصراحت بیان میدارد: «هر کس از طریق حیله و تقلب، مردم را به امور واهی امیدوار کرده یا از طریق جعل یا تغییر دادهها به مال دیگری دست پیدا کند، مرتکب کلاهبرداری شناخته میشود»، عمل مشتکیعنه مصداق بارز کلاهبرداری سنتی است. علاوه بر این، اگر این اقدام بهعنوان کلاهبرداری رایانهای محسوب شود، مطابق ماده 13 قانون جرایم رایانهای نیز جرمانگاری شده و مجازاتهای مربوط به آن شامل حبس و جریمه نقدی است.
از آنجا که بنده با توجه به عدم آگاهی و به دلیل تحریک و تهییج از سوی مشتکیعنه، ناخواسته و بدون اطلاع اقدام به کارت به کارت نمودن مبلغ قابل توجهی به حساب وی کردهام، اکنون خواستار پیگیری و رسیدگی به این جرم و مجازات قانونی فرد کلاهبردار هستم.
درخواستها:
با توجه به مستندات ارائهشده و مفاد قانونی مرتبط، تقاضای رسیدگی سریع و صدور حکم مقتضی دارم.
امضاء و تاریخ
[امضای شاکی و تاریخ]
نکته مهم: صلاحیت دادگاه محل انتقال وجه در جرم کلاهبرداری از طریق عابر بانک
در خصوص جرم کلاهبرداری از طریق عابر بانک با توجه به تحقق عنصر مادی کلاهبرداری در شهر محل ارسال (شهری که شاکی مال را انتقال داده)، دادگاه این شهر صالح به رسیدگی است.
در موارد کلاهبرداری کارت به کارت، افراد معمولاً از طریق فریب یا سوءاستفاده از اعتماد، پولهایشان را به حساب کلاهبردار انتقال میدهند. در چنین شرایطی، مشاوره و راهنمایی یک وکیل متخصص در زمینه شکایت از کلاهبرداری کارت به کارت بسیار مهم است. وکیل با بررسی مدارک و شواهد موجود، میتواند پرونده را به طور کامل پیگیری کرده و شکایت را به مراجع قضایی مربوطه ارائه دهد. همچنین، وکیل از حقوق موکل خود در برابر کلاهبرداران دفاع کرده و تلاش میکند تا خسارتهای وارده را جبران کند. پیگیری این نوع از پروندهها نیاز به دانش حقوقی قوی و آگاهی از روشهای اثبات وقوع کلاهبرداری دارد که وکیل با تجربه میتواند آن را به بهترین شکل مدیریت کند.
با گسترش استفاده از دستگاههای عابر بانک، افراد سودجو روشهای مختلفی را برای کلاهبرداری از کاربران این دستگاهها ابداع کردهاند. یکی از رایجترین روشها، کشاندن فرد به پای دستگاه عابر بانک و وادار کردن او به کارت به کارت کردن پول به حساب کلاهبردار است. در این روش، کلاهبرداران از ناآگاهی قربانی سوءاستفاده میکنند تا او بدون اطلاع، مبلغ قابل توجهی را به حساب آنها واریز کند.
اگرچه حقوقدانان در مورد نوع و ماهیت قانونی این عمل اختلاف نظر دارند، اما بدون شک این کار یک جرم است و فرد قربانی میتواند با ثبت شکایت، مراحل قانونی پیگیری را آغاز کند.
اگر این مقاله ما برای شما مفید بوده و به دنبال راهنمایی بیشتری هستید، تیم متخصص “وکیل سوال” با مدیریت خانم امالبنین تنکابنی رضایی آماده است تا شما را در مسایل مربوط به جرایم سایبری همراهی کند. سوالات و مشکلات حقوقی خود را با ما در میان بگذارید و از دانش و تجربه وکلای ما بهرهمند شوید.
برای رزرو مشاوره، میتوانید به سادگی از فرم تماس موجود در سایت استفاده کنید یا با شمارههای تماس ما ارتباط برقرار کنید. ما در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگوی شما خواهیم بود و بهترین راهحلها را ارائه میدهیم.
همین حالا اقدام کنید و از خدمات حقوقی ما بهرهمند شوید.
وکیل سوال – همراه شما در مسیر عدالت
نظرات کاربران