نحوه شکایت از چک برگشتی + نمونه دادخواست و نمونه شکوائیه

صدور چک بلامحل و برگشت خوردن چک یکی از مشکلاتی است که ممکن است افراد در فرایند انجام معاملات با آن روبه‌رو شوند. در واقع، دارا بودن چک بدین معناست که شخص دارنده در سررسید مقرر آن می‌تواند به بانک رجوع کرده و مبلغ چک را مطالبه نماید. حال آن که با برگشت خوردن چک امکان مطالبه وجه برای شخص دارنده از بین می‌رود. از این رو، دارنده چک جهت احقاق حقوق خود درصدد طرح شکایت از چک برگشتی برمی‌آید. شکایت از چک برگشتی یا طرح دعوای حقوقی نسبت به آن مستلزم رعایت نکات حقوقی مختلفی است که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

چک چیست؟

چک از جمله اسناد تجاری جانشین پول است که به منظور پرداخت در معاملات تجاری و اقتصادی از آن استفاده می‌شود. چک سندی است که به موجب آن شخص صادرکننده مبلغ مشخصی که نزد بانک دارد را به شخص دیگری واگذار می‌نماید. در واقع، صدور چک بدین معناست که دارنده آن می‌تواند در سررسید تعیین شده، مبلغ مندرج در چک را از شخص صادرکننده مطالبه نماید. دارنده چک با حضور در بانک در سررسید تعیین شده می‌تواند مبلغ چک را از حساب شخص صادرکننده وصول نماید. با این حال، گاه به دلایل مختلفی امکان وصول مبلغ چک وجود نداشته و در اصطلاح چک برگشت می‌خورد.

منظور از محل چک چیست؟

یکی از معضلات انجام معاملات با چک، برگشت خوردن چک‌ها یا بلامحل بودن آن‌هاست. منظور از محل چک وجه یا اعتباری است که صادرکننده چک نزد بانک داشته و مبلغ چک از آن محل پرداخت می‌گردد. محل چک صادره بایستی حداقل معادل مبلغ چک بوده و توقیف نشده باشد. در غیر این صورت، صادرکننده اقدام به صدور چک بلامحل نموده است. دارنده چک بلامحل می‌تواند چک را برگشت زده و اقدام به شکایت از صادرکننده نماید.

دلایل برگشت خوردن چک

بنا به دلایل مختلفی ممکن است مبلغ چک صادره در سررسید تعیین شده قابل مطالبه نبوده و چک برگشت بخورد. این دلایل عبارتند از:

1 . عدم تکافوی موجودی حساب بانکی شخص جهت پرداخت مبلغ چک

2 . مسدود شدن حساب بانکی شخص صادرکننده چک

3 . مغایرت بین امضای چک و امضای شخص صاحب حساب

4 . وجود اشتباهات فنی در پر کردن چک، مثل عدم تطابق مبلغ چک به عدد و حروف

نحوه شکایت از چک برگشتی

زمانی که یک شخص با چک برگشتی روبه‌رو شده و نمی‌تواند مبلغ چک را وصول نماید، جهت احقاق حقوق خود می‌تواند متوسل به اقدامات قضائی به دو روش متفاوت به ترتیب زیر شود:

1 . طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی

برگشت خوردن چک یا صدور چک بلامحل از جمله جرایمی است که در قوانین و مقررات کشور ما جرم‌انگاری شده است. از این رو، دارنده چک برگشتی می‌تواند اقدام به ثبت شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی نماید. با طرح این شکایت و تکمیل فرایند رسیدگی به آن در دادسرا و دادگاه، در صورت اثبات این موضوع، شخص صادرکننده به مجازات قانونی صدور چک بلامحل محکوم خواهد شد.

2 . طرح دعوای حقوقی نسبت به چک برگشتی

گاهی دارنده چک برگشتی به دنبال مجازات کیفری شخص صادرکننده چک نیست و تنها قصد وصول مبلغ چک برگشتی و دریافت خسارت وارده به خود را دارد. در این شرایط طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک برگشتی کافیست. رسیدگی به این دعوا در دادگاه حقوقی انجام شده و با اثبات ادعای دارنده چک، دادگاه صادرکننده چک را ملزم به پرداخت وجه چک برگشتی و جبران خسارت وارده به شخص دارنده، بدون صدور حکم بر محکومیت شخص صادرکننده به مجازات صدور چک بلامحل، می‌نماید.

به اجرا گذاشتن چک برگشتی به شیوه ثبتی چیست؟

یکی از سریع‌ترین و ساده‌ترین روش‌های وصول وجه چک برگشتی بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی یا شکایت کیفری، به اجرا گذاشتن چک برگشتی به شیوه ثبتی است. چنانچه دارنده چک برگشتی قصد وصول وجه چک از طریق اجرای ثبت را داشته باشد، نیازی به مراجعه به مراجع قضایی نخواهد داشت. به این منظور، دارنده چک بایستی در نخستین گام به بانک محال‌علیه مراجعه کرده و با برگشت زدن چک گواهی عدم پرداخت وجه چک را دریافت نماید. سپس با مراجعه به اداره ثبت اسناد محل، بایستی فرم مربوط به صدور اجراییه را دریافت و تکمیل نموده و نسخه کپی چک و گواهی عدم پرداخت صادره توسط بانک را به آن ضمیمه نماید.

با ثبت تقاضای صدور اجراییه در اداره ثبت اسناد محل، اجراییه چک برگشتی به صادرکننده چک ابلاغ شده و به او مهلت داده می‌شود که ظرف ده روز اقدام به پرداخت وجه چک به دارنده آن نماید. چنانچه در مهلت تعیین شده، صادرکننده چک اقدام به پرداخت وجه ننماید، اموال وی به منظور پرداخت مبلغ چک توقیف خواهند شد.

به اجرا گذاشتن چک برگشتی به شیوه ثبتی روش بسیار مناسبی جهت وصول وجه چک برگشتی است. اما بایستی توجه داشت که جهت استفاده از این روش دارنده چک بایستی بتواند اموال صادرکننده چک را جهت توقیف به اداره ثبت اسناد معرفی نماید. این اموال نبایستی جزو مستثنیات دین باشند. علاوه بر این، هزینه صدور اجراییه نیز معادل پنج درصد از کل مبلغ چک بوده و پرداخت آن بر عهده دارنده چک (متقاضی صدور اجراییه) است.

نمونه درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی

فرم درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی از اداره ثبت اسناد، فرم از پیش تعیین شده‌ای است که بایستی اطلاعات لازم به این شرح در آن درج گردد:

ریاست محترم اداره……………………………..

نظر به اینکه چک شماره ……………… به مبلغ…………………… ریال عهده بانک ……………………….. شعبه …………… کد ……………………….. توسط ……………….. فرزند …………………….. تاریخ تولد /تاریخ ثبت ……………………….. شماره شناسنامه/ شماره ثبت …………………. صادره/ثبت شده ……………………….. شماره ملی/کدشناسه ………………….. به نشانی ……………………………………………………………………………. کدپستی ……………………….  صادر و طبق گواهی عدم پرداخت مورخ……………………… بانک فوق الذکر بلامحل اعلام شده است لذا ………………………………………. فرزند……………..تاریخ تولد/تاریخ ثبت………………………….. شماره شناسنامه / شماره ثبت…………………………………… صادره/ثبت شده…………………… شماره ملی/کدشناسه به نشانی …………………………………………………………………………………. کدپستی ……………………….. دارنده چک درخواست صدور اجرائیه نسبت به وصول مبلغ…………………. ریال وجه چک فوق الذکر را دارم ضمناً درصورت عدم انجام تعهد در ظرف مهلت مقرر/ همزمان با ابلاغ اجرائیه معادل وجه چک از اموال نامبرده با مشخصات ………………… توقیف گردد.

امضاء متقاضی

مدت زمان طرح شکایت از چک برگشتی

شایان ذکر است که جهت طرح شکایت از چک برگشتی توجه به مهلت قانونی طرح شکایت الزامی است و خارج از این مهلت امکان طرح شکایت وجود نخواهد داشت. چنانچه دارنده چک قصد طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی را داشته باشد، تنها ظرف شش ماه از تاریخ برگشت خوردن چک فرصت ثبت شکایت خواهد داشت. با گذشت شش ماه از تاریخ برگشت خوردن چک امکان طرح شکایت کیفری به کلی منتفی خواهد شد.

به منظور طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک نیز دارنده چک موظف است در مواردی که محل صدور و تأدیه چک یکسان است ظرف 15 روز، در مواردی که محل صدور و تأدیه چک دو محل مختلف در ایران باشد ظرف 45 روز و در مواردی که محل صدور خارج از ایران و محل تأدیه در ایران باشد ظرف 4 ماه از تاریخ سررسید چک اقدام به برگشت زدن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت نماید. پس از دریافت این گواهی دارنده چک می‌تواند اقدام به طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک نماید.

نقش گواهی عدم پرداخت و ویژگی‌های آن

زمانی که صادرکننده چک اقدام به صدور چک بلامحل نموده و دارنده آن قادر به وصول مبلغ چک نباشد، ناچار از برگشت زدن چک است. هم طرح شکایت کیفری و هم طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک نیازمند برگشت زدن چک است. با برگشت زدن چک بانک اقدام به صدور یک گواهی تحت عنوان گواهی عدم پرداخت می‌نماید. این گواهی دارای شرایط زیر است:

1 . برای صدور گواهی عدم پرداخت، بایستی عدم پرداخت در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت شده و سپس گواهی عدم پرداخت صادر گردد.

2 . گواهی عدم پرداخت در نسخه صادر می‌شود. یک نسخه از آن به دارنده چک تحویل داده شده و نسخه دیگر برای صاحب حساب ارسال می‌گردد.

3 . مشخصات چک، اطلاعات صادرکننده و دارنده چک و علت عدم پرداخت آن در گواهی عدم پرداخت قید می‌گردد.

4 . اعتبار گواهی عدم پرداخت در مراجع قضایی و ثبتی منوط به دارا بودن کد رهگیری و مُهر بانک است.

مراحل شکایت از چک برگشتی

صرف نظر از اینکه دارنده چک خواستار طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی بوده یا خواستار طرح دعوای حقوقی باشد، بایستی شکوائیه یا دادخواست خود را مطابق مراحل زیر به ثبت برساند:

1 . ثبت نام در سامانه ثنا

سامانه ثنا یک سامانه الکترونیکی است که به منظور ثبت شکایات و دعاوی حقوقی و دریافت ابلاغیه‌ها طراحی شده است. ثبت هر دادخواست یا شکوائیه منوط به ثبت نام در این سامانه و دارا بودن پروفایل شخصی در این سامانه است. از این رو، دارنده چک برگشتی بایستی در نخستین گام اقدام به ثبت نام در سامانه ثنا نماید. بدین منظور، شخص می‌تواند با در دست داشتن مدارک هویتی خود به صورت حضوری به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک رجوع کرده یا به صورت غیرحضوری با مراجعه به سامانه ثنا در این سامانه ثبت نام نماید.

2 . برگشت زدن چک

شکایت از چک برگشتی، خواه شکایت کیفری و خواه دعوای حقوقی مستلزم این است که پیش از ثبت شکایت، چک برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت از بانک دریافت شود. دارنده چک برای برگشت زدن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت تنها شش ماه از تاریخ صدور چک مهلت دارد. در صورتی که در این مدت اقدام به دریافت گواهی عدم پرداخت ننماید، پروسه شکایت از چک برگشتی و احقاق حقوق وی دشوار خواهد شد.

3 . جمع‌آوری اسناد و مدارک

خواه طرح دعوای حقوقی و خواه طرح شکایت کیفری نیازمند ارائه اسناد و مدارکی برای اثبات این ادعا از سوی خواهان یا شاکی است. بدین منظور بایستی هر سند یا مدرکی را که می‌تواند به اثبات ادعای خواهان یا شاکی کمک کند جمع‌آوری نمود؛ از جمله اصل برگه چک، گواهی عدم پرداخت (برگشتی) چک، رسیدها و اسناد مربوط به صدور چک و انجام معامله و غیره.

4 . تهیه و تنظیم دادخواست یا شکوائیه

تنظیم شکوائیه به منظور طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی و تنظیم دادخواست به منظور طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک برگشتی الزامی است. تنظیم شکوائیه و دادخواست امری تخصصی است. زیرا شاکی یا خواهان به موجب شکوائیه و دادخواست ماوقع ماجرا و خواسته خود را اعلام می‌نماید. شاکی یا خواهان بهتر است این مرحله را با مشورت و راهنمایی یک وکیل متخصص انجام دهد.

5 . ثبت دادخواست یا شکوائیه

دادخواست یا شکوائیه پس از تنظیم بایستی در سامانه ثنا به ثبت برسد تا فرایند رسیدگی به آن آغاز شود. به این منظور، شخص خواهان یا شاکی می‌تواند با در دست داشتن دادخواست یا شکوائیه خود به انضمام اسناد و مدارک جمع‌آوری شده به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کرده و از این طریق دادخواست یا شکوائیه خود را به ثبت برساند.

فرایند رسیدگی به شکایت از چک برگشتی

زمانی که شکوائیه یا دادخواست مربوطه در سامانه ثنا به ثبت می‌رسد، فرایند رسیدگی به پرونده به ترتیب زیر آغاز خواهد شد:

1 . رسیدگی به شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی

رسیدگی به شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی در چند مرجع قضایی مختلف به ترتیب زیر انجام می‌شود:

1 . ارجاع پرونده به دادسرا: دادسرا نخستین مرجع رسیدگی‌کننده به شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی است. این مرجع وظیفه انجام تحقیقات مقدماتی پیرامون پرونده شکایت مطروحه را دارد.

2 . ارجاع پرونده به دادگاه کیفری: زمانی که وقوع جرم صدور چک بلامحل در دادسرا محرز شود، پرونده با صدور کیفرخواست به دادگاه کیفری ارجاع می‌گردد. قاضی دادگاه با تشکیل جلسه و استماع اظهارات طرفین حکم نهایی مبنی بر محکومیت یا برائت متشاکی‌عنه را صادر خواهد نمود.

3 . اجرای حکم: چنانچه دادگاه کیفری حکم به محکومیت صادرکننده چک صادر نموده و برای آن مجازات تعیین نماید، پرونده جهت اجرای حکم به واحد اجرای احکام دادسرا ارجاع خواهد شد.

2 . رسیدگی به دعوای حقوقی مطالبه وجه چک برگشتی

در صورتی که نسبت به چک برگشتی تنها دادخواست حقوقی مطالبه وجه تنظیم شده و در سامانه ثنا به ثبت رسیده باشد، رسیدگی به آن بدون ارجاع پرونده به دادسرا انجام خواهد شد. زیرا دادسرا تنها مسئولیت انجام تحقیقات مقدماتی نسبت به شکایات کیفری را دارد. در نتیجه، دادخواست تقدیمی به دادگاه حقوقی ارجاع شده و پس از تکمیل رسیدگی و صدور حکم، به مرحله اجرای حکم خواهد رفت.

موارد عدم امکان طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی

اصولاً امکان طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی وجود دارد. اما در چند فرض استثنایی به شرح زیر این امکان منتفی است و تنها می‌توان دادخواست حقوقی تقدیم دادگاه نمود. این موارد عبارتند از:

1 . چک‌هایی که بابت تضمین حسن انجام کار یا تعهد به دارنده چک اعطاء شده باشند

2 . مواردی که ثابت شود چک سفید امضاء بوده و مبلغ مندرج در چک بعدها به آن افزوده شده است

3 . مواردی که چک بدون تاریخ صادر شده و بعدها دارنده خود تاریخ سررسید را به چک افزوده است

4 . چک‌هایی که به منظور انجام معاملات نامشروع و ربوی صادر شده‌اند

5 . مواردی که پرداخت مبلغ چک منوط به انجام کاری خاص شده و این موضوع نیز در روی چک قید شده باشد، مانند اینکه در فرایند معامله یک ملک شرط شود که پرداخت مبلغ چک مشروط به انتقال سند رسمی ملک به نام خریدار است

6 . چک‌هایی که از طرف مؤسسات مالی و اعتباری یا صندوق‌های قرض‌الحسنه صادر شده‌اند

7 . مواردی که چک پس از صدور گواهی عدم پرداخت از طریق ظهرنویسی به دیگری منتقل شده باشد

8 . چنانچه شش ماه از تاریخ برگشت خوردن چک گذشته و دارنده در این مدت اقدام به طرح شکایت کیفری ننموده باشد، پس از این مدت دیگر امکان طرح شکایت کیفری را نخواهد داشت.

9 . فوت صادرکننده چک مانع طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی می‌باشد.

10 . اگر صادرکننده چک پیش از طرح شکایت، مبلغ چک را پرداخت کرده یا به هر طریقی رضایت دارنده چک را دریافت کرده و لاشه چک را از وی دریافت نماید، امکان طرح شکایت کیفری منتفی می‌گردد.

11 . گذشت شاکی در هر مرحله از رسیدگی به شکایت از چک برگشتی منجر به توقف فرایند رسیدگی خواهد شد.

مجازات چک برگشتی

در مواردی که شخص اقدام به صدور چک بلامحل نموده و دارنده چک به علت خالی‌الوجه بودن مبلغ چک، آن را برگشت زده و اقدام به طرح شکایت کیفری نماید، قاضی دادگاه با توجه به مبلغ چک طبق ماده 7 قانون صدور چک مجازات شخص صادرکننده را تعیین می‌نماید. مجازات مندرج در ماده 7 قانون صدور چک به ترتیب زیر بیان شده است:

«الف – چنانچه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از هفتصد و هشتاد میلیون ریال باشد به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.
ب – چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از هفتصد و هشتاد میلیون تا سه میلیارد و نهصد میلیون ریال باشد از شش ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
ج – چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از سه میلیارد و نهصد میلیون ریال بیشتر باشد به حبس از یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال محکوم خواهد شد و در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک‌های بلامحل نموده باشد مجموع مبالغ مندرج در متون چک‌ها ملاک عمل خواهد بود.»

مطالبه خسارت توسط دارنده چک برگشتی

دارنده چک برگشتی می‌تواند ضمن تقدیم دادخواست مطالبه وجه چک، در فرایند رسیدگی به دادخواست یا پس از صدور حکم و به موجب دادخواستی جداگانه اقدام به مطالبه خسارت تأخیر تأدیه و خسارات دادرسی نماید. نسبت به مطالبه این خسارات منع قانونی وجود ندارد. در صورتی که دادگاه حکم به پرداخت این خسارات دهد، دارنده چک علاوه بر دریافت مبلغ چک، مبلغی که دادگاه به عنوان خسارت تأخیر تأدیه و خسارت دادرسی تعیین نموده است نیز دریافت می‌نماید.

پرداخت خسارت تأخیر تأدیه و خسارت دادرسی تنها بر عهده صادرکننده چک قرار دارد. در صورت وجود ضامن یا ظهرنویس، آن‌ها مسئولیتی در قبال پرداخت خسارات نخواهند داشت. دادگاه مبلغ خسارت تأخیر تأدیه را از تاریخ سررسید چک تا زمان وصول مبلغ آن مطابق نرخ تورم سالیانه تعیین می‌نماید.

رسیدگی به شکایت از چک برگشتی چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان رسیدگی به شکایت از چک برگشتی بسته به اینکه شکایت کیفری طرح شده باشد یا دادخواست حقوقی متفاوت می‌باشد. قاعدتاً مدت زمان رسیدگی به شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی طولانی‌تر از رسیدگی به دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک برگشتی است. اما در هر صورت، فرایند رسیدگی قضایی به این موضوع طولانی است و می‌توان گفت حداقل شش ماه زمان لازم است.

علاوه بر این، توجه به مهلت زمانی شش ماهه برگشت زدن چک و طرح شکایت کیفری ظرف شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت نیز الزامی است. زیرا خارج از این مهلت قانونی فرصت طرح شکایت کیفری از دارنده چک سلب خواهد شد.

شکایت کیفری یا دعوای حقوقی؟ کدام یک برای دارنده چک برگشتی مناسب‌تر است؟

اصولاً دارندگان چک برگشتی بیشتر به دنبال وصول وجه چک و دریافت خسارت خود می‌باشند. در همین راستا، سرعت رسیدگی نیز برای آن‌ها حائز اهمیت می‌باشد. به همین خاطر طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک برگشتی موجب می‌شود که دارنده چک بتواند سریع‌تر و آسان‌تر حقوق از دست رفته خویش را وصول نماید.

شایان توجه است که دادگاه‌ها در موارد طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی تنها حکم به محکومیت یا برائت صادرکننده چک و مجازات وی صادر نموده و توجهی به وصول مبلغ چک برگشتی ندارند. به همین خاطر، طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی مخصوص مواردی است که صادرکننده چک در صدور آن سوءنیتی داشته یا اینکه دارنده چک قصد مجازات صادرکننده را داشته باشد. در غیر این موارد، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک برگشتی روش مناسب‌تری برای دارنده چک خواهد بود.

مزایای طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک برگشتی

علاوه بر تسریع و تسهیل در رسیدگی در موارد طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک برگشتی، این روش شکایت مزایای دیگری نیز برای دارنده چک به دنبال دارد؛ از جمله:

1 . دارنده چک می‌تواند ضمن طرح دعوای حقوقی، تقاضای صدور قرار تأمین خواسته جهت توقیف اموال صادرکننده چک، اخذ قرار بازداشت و ممنوعیت خروج از کشور را نیز بنماید.

2 . در صورتی که فرایند برگشت زدن چک و ثبت دادخواست ظرف 15 روز از تاریخ چک انجام شود، دارنده چک می‌تواند بدون پرداخت هیچ هزینه، سپرده و خسارت احتمالی توقیف اموال بگیرد.

3 . دارنده چک می‌تواند علاوه بر مطالبه وجه چک به موجب ثبت دادخواست حقوقی، خسارت تأخیر تأدیه را نیز مطالبه نماید.

4 . در صورتی که پس از ثبت دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک، صادرکننده چک اقدام به انتقال اموال خود نماید، معاملات وی معامله به قصد فرار از دین شناخته خواهد شد. معاملات به قصد فرار از دین جرم بوده و از نظر حقوقی نیز باطل هستند.

مرور زمان طرح دعوا نسبت به چک برگشتی

قانونگذار در خصوص طرح دعوا راجع به چک در دو فرض قائل به وجود مرور زمان شده است. در مواردی که چک از طرف تاجر صادر شده باشد یا مواردی که چک برای امور تجاری صادر شده باشد قانونگذار یک مرور زمان پنج ساله در نظر گرفته است. بدین معنی که در این دو فرض پس از گذشت پنج سال از آخرین اقدام قضایی امکان طرح دعوا منتفی می‌گردد. در غیر از این دو مورد، طرح دعوا نسبت به چک برگشتی فاقد مرور زمان است. البته بایستی توجه داشت که طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی در هر شرایطی محدود به مهلت شش ماه پس از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت است.

نمونه دادخواست مطالبه وجه چک برگشتی

مشخصات خواهان:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• شغل
• اقامتگاه

مشخصات خوانده:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• شغل
• اقامتگاه

اطلاعات وکیل (در صورت وجود):

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• شغل
• اقامتگاه

تعیین خواسته و بهای آن :
1 .  مطالبه وجه چک
2 . خسارت تاخیر تادیه 
3 . صدور قرار تامین خواسته (توقیف اموال)

دلایل و منضمات :
1 . نسخه کپی برابر اصل چک
2 . نسخه کپی برابر اصل گواهی عدم پرداخت بانک

شرح دادخواست:

به نام خدا

ریاست محترم دادگاه …………..
احتراما به استحضار حضرت‌عالی می‌رسانم که اینجانب به موجب یک فقره چک بانک …………. به شماره ……… مبلغ ……………. ریال معادل ………….. تومان از آقا/خانم ……….. طلبکار می باشم. شایان ذکر است چک مذکور به موجب گواهی عدم پرداخت شماره …….. مورخ …………… برگشت خورده است، فلذا به موجب دادخواست تقدیمی تقاضای صدور حکم محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ چک و خسارت تاخیر تادیه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت و هزینه های دادرسی را دارم.

با تشکر

نام و نام خانوادگی خواهان

امضاء

تاریخ

نمونه شکوائیه صدور چک بلامحل

در صورتی که دارنده چک خواستار طرح شکایت کیفری نسبت به چک برگشتی باشد می‌تواند شکوائیه خود را مطابق نمونه شکوائیه زیر تنظیم نماید:

به نام خدا

ضمن عرض سلام خدمت ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان ………..

این‌جانب ……………………… فرزند ………….. به شماره ملی ………… ساکن …………………… یک فقره چک با شماره ………………. و مبلغ ………… مورخ ………….. از خانم/آقای …………… به شماره ملی …………. ساکن ………………….. بابت انجام معامله …………….. دریافت نموده‌ام. پس از اینکه در تاریخ سررسید چک به بانک مراجعه کردم، متوجه شدم که حساب بانکی ایشان فاقد موجودی است. فلذا چک مذکور را به شماره گواهی ……… برگشت داده‌ام. کپی برابر اصل برگه چک و گواهی عدم پرداخت بانک ضمیمه شده است. از محضر محترم دادسرا تقاضای پیگیری در مورد صدور چک بلامحل و صدور دستور پرداخت مبلغ چک مقررات مربوطه را دارم.

با تشکر

نام و نام خانوادگی شاکی

امضاء

تاریخ

نقش وکیل در شکایت از چک برگشتی

طبیعتاً تمام افراد جامعه با مقررات مربوط به صدور چک، برگشت زدن چک و طرح شکایت از چک برگشتی آشنایی ندارند. این مسئله موجب می‌شود تا در موارد روبه‌رو شدن با یک چک برگشتی قادر به پیگیری قضایی صحیح و احقاق حقوق خود نباشند. در این موارد حضور و همراهی یک وکیل ماهر و متخصص بسیار کمک‌کننده و راهگشا خواهد بود. یک وکیل متخصص با تسلط بر قوانین و مقررات مربوط به برگشت زدن چک و طح شکایت نسبت به آن موجب می‌شود تا فرایند رسیدگی به شکایت دارنده چک، خواه شکایت کیفری و خواه دعوای حقوقی، آسان‌تر و با سهولت بیشتری انجام شود.

حضور یک وکیل متخصص در جلسات رسیدگی به شکایت از چک برگشتی هم می‌تواند به اثبات ادعای دارنده چک کمک کرده و هم می‌تواند در دریافت حکم برائت صادرکننده چک مؤثر واقع شود.

سخن پایانی

امروزه چک به یکی از مهم‌ترین ابزارهای پرداخت در فرایند انجام معاملات تبدیل شده است. هرروزه تعداد قابل توجهی چک بین افراد رد و بدل می‌شود. به همین علت، ضروری است که افراد جامعه با قوانین و مقررات مربوط به صدور چک و مطالبه وجه آن آشنایی داشته باشند. متأسفانه، گاهی مبلغ چک در سررسید مقرر آن قابل مطالبه نمی‌باشد. در این شرایط، دارنده چک با چک برگشتی مواجه شده و جهت احقاق حقوق خود ناگزیر از شکایت از چک برگشتی می‌گردد. شکایت از چک برگشتی هم می‌تواند به صورت ثبت شکایت کیفری و هم به صورت طرح دعوای حقوقی انجام شود. اتخاذ هر یک از این روش‌ها بستگی به شرایط دارنده چک و صادرکننده آن دارد. علاوه بر این، طرح شکایت از چک برگشتی و پیگیری آن طبق هر یک از این روش‌ها نیازمند توجه به نکات حقوقی مختلفی است که به تفصیل در این مقاله توضیح داده شد.

امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده و اطلاعات کافی در زمینه نحوه شکایت از چک برگشتی را در اختیار شما قرار داده باشد. در صورتی که با سؤال یا ابهامی در این زمینه مواجه هستید، می‌توانید پرسش خود را در قسمت دیدگاه‌ها درج نمایید تا در اسرع وقت به آن‌ها پاسخ داده شود. در صورت نیاز به دریافت مشاوره تخصصی نیز می‌توانید از طریق شماره تماس یا فرم ارتباطی با ما در ارتباط باشید.

خانم ام‌البنین تنکابنی رضایی، وکیل پایه یک دادگستری و مدیر مجموعه وکیل سؤال، با سال‌ها تجربه در زمینه ارائه خدمات حقوقی، شخصاً بر کیفیت خدمات ارائه شده نظارت خواهند داشت.

وکیل سؤال – همراه شما در مسیر عدالت