طلاق یکی از واقعیتهای اجتماعی غیرقابل انکار است که ممکن است بهدلیل بروز اختلافات و چالشهای متعدد در زندگی مشترک رخ دهد. گاهی این اختلافات به حدی میرسند که زوجین چارهای جز جدایی و خاتمه دادن به زندگی مشترک نمیبینند. درخواست طلاق میتواند از سوی مرد، زن یا بهصورت مشترک مطرح شود و هر یک از این موارد فرایند و شرایط خاص خود را دارد. با این وجود، سریعترین و سادهترین روش برای جدایی، طلاق توافقی است که در آن هر دو طرف بر سر جزئیات جدایی به توافق میرسند. در این مقاله، فرایند طلاق توافقی، شرایط و مدارک مورد نیاز برای انجام آن را بهصورت کامل بررسی خواهیم کرد.
برای تعریف طلاق، ابتدا باید به مفهوم ازدواج یا عقد نکاح بپردازیم. عقد نکاح قراردادی است که میان زن و مرد منعقد شده و به موجب آن تشکیل خانواده داده و از حقوق و تعهدات متقابل، از جمله حق بهرهوری جنسی، برخوردار میشوند. در نظام حقوقی ایران، عقد نکاح به دو نوع دائم و موقت تقسیم میشود. نوع رایج ازدواجها در کشور، ازدواج دائم است، که در آن زن و مرد برای طول عمر یکدیگر پیمان زناشویی میبندند. در مقابل، در ازدواج موقت، رابطه زوجیت محدود به مدتی است که با توافق طرفین تعیین میشود و پس از پایان این مدت بهطور خودکار خاتمه مییابد.
در ازدواج دائم، چون مدت مشخصی برای رابطه زوجیت تعیین نشده است، در صورت بروز مشکلات، امکان خاتمه این رابطه از طریق طلاق وجود دارد. طلاق یکی از راههای قانونی برای پایان دادن به رابطه زوجیت در عقد نکاح دائم است و تنها در این نوع ازدواج موضوعیت دارد. بنابراین، زوجینی که به عقد موقت یکدیگر درآمدهاند، نمیتوانند از طریق طلاق از هم جدا شوند.
در فقه اسلامی و قانون مدنی ایران، طلاق به دو نوع اصلی تقسیم میشود: طلاق رجعی و طلاق بائن. هر یک از این دو نوع طلاق شرایط و احکام خاص خود را دارد که در ادامه به آنها پرداخته شده است.
طلاق رجعی یکی از رایجترین انواع طلاق در گذشته بوده است. این نوع طلاق به حالتی گفته میشود که در آن، پس از جاری شدن صیغه طلاق، مرد تا پایان مدت عده حق رجوع به همسر خود را دارد. در صورت رجوع مرد در این مدت، رابطه زوجیت بدون نیاز به عقد نکاح جدید برقرار میشود. طلاقی که به درخواست مرد انجام شود، معمولاً از نوع طلاق رجعی است.
در طلاق رجعی، تا پایان عده، زن همچنان در حکم همسر مرد محسوب میشود و برخی حقوق و تکالیف میان آنها پابرجا میماند، از جمله سکونت زن در منزل مشترک.
برخلاف طلاق رجعی، در طلاق بائن مرد حق رجوع به همسرش را ندارد و برای بازگشت به زندگی مشترک، انعقاد عقد نکاح جدید الزامی است. طبق ماده 1145 قانون مدنی ایران، طلاق بائن شامل موارد زیر است:
1 . طلاق قبل از نزدیکی: اگر طلاق پیش از وقوع نزدیکی میان زوجین باشد.
2 . طلاق زن یائسه: در صورتی که زن به سن یائسگی رسیده باشد.
3 . طلاق خلع و مبارات: اگر طلاق به دلیل کراهت زن از مرد (خلع) یا کراهت متقابل زوجین (مبارات) باشد، مادامی که زن به عوض (مالی که به مرد پرداخت کرده) رجوع نکند، طلاق بائن محسوب میشود.
4 . سومین طلاق پس از سه وصلت متوالی: اگر زوجین سه بار متوالی طلاق بگیرند و رجوع یا عقد نکاح مجدد انجام دهند، سومین طلاق بهصورت بائن خواهد بود.
این تقسیمبندی به زوجین کمک میکند تا در هنگام تصمیمگیری درباره طلاق، از حقوق و تکالیف خود آگاه باشند و با آگاهی کامل اقدام کنند.
طلاق توافقی یکی از سادهترین و سریعترین انواع طلاق است که در آن زوجین با یکدیگر درباره جدایی به توافق رسیدهاند. برخلاف طلاقهایی که به درخواست یکی از طرفین مطرح میشوند و معمولاً با اختلافات و چالشهای فراوانی همراهاند، طلاق توافقی بر پایه تفاهم و توافق طرفین انجام میگیرد.
در طلاقهایی که به درخواست یکی از زوجین مطرح میشود، معمولاً بر سر مسائل مختلفی مانند پرداخت مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرتالمثل ایام زوجیت و استرداد جهیزیه اختلاف نظر وجود دارد. این موارد میتوانند باعث طولانی و پیچیده شدن فرایند طلاق شوند.
اما در طلاق توافقی، زوجین:
. بر سر اصل جدایی به تفاهم رسیدهاند.
. درباره موضوعات مهم خانواده، مانند مهریه، حضانت فرزندان، نفقه و سایر مسائل مالی و حقوقی، توافق کردهاند.
این توافقها باعث میشوند فرایند طلاق سادهتر و سریعتر انجام شود، زیرا دیگر نیازی به بررسی طولانی و حل اختلافات در دادگاه نیست.
قاضی رسیدگیکننده به درخواست طلاق توافقی، موظف است تمامی توافقات زوجین را بررسی کند و در صورتی که این توافقات مغایر با نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشند، آنها را در حکم خود منعکس نماید. این بدین معناست که اراده و تصمیم زوجین در چارچوب قانون مورد پذیرش قرار میگیرد و فرایند جدایی بدون تنش پیش میرود.
طلاق توافقی نهتنها راهحلی سریعتر برای جدایی زوجین فراهم میکند، بلکه از بروز درگیریهای حقوقی و طولانی شدن دعاوی نیز جلوگیری میکند.
برای درخواست طلاق توافقی و اجرای صیغه آن وجود برخی شرایط الزامی است. این شرایط به دو دسته شرایط عمومی و اختصاصی به ترتیب زیر قابل تقسیم هستند:
طلاق، چه به صورت توافقی و چه به شکلهای دیگر، مستلزم رعایت شرایط عمومی است که برخی ریشه در احکام فقهی دارند و برخی دیگر به دلیل مقتضیات اجتماعی و قانونی تعریف شدهاند. این شرایط شامل موارد زیر است:
این شرایط از گذشته تاکنون در احکام فقهی ذکر شدهاند و رعایت آنها ضروری است:
. حضور دو شاهد مرد عادل: اجرای صیغه طلاق باید در حضور حداقل دو مرد عادل بهعنوان شاهد انجام شود.
. طلاق در طهر غیرمواقعه: زن باید در حال پاکی (طهر) باشد و در آن طهر، نزدیکی میان زوجین رخ نداده باشد. این شرط برای اطمینان از عدم بارداری زوجه و تعیین دقیق عده ضروری است.
این شرایط با توجه به نیازهای جامعه و قوانین کشور تعریف شدهاند و رعایت آنها اجباری است:
. دریافت گواهی عدم بارداری: زوجه باید با مراجعه به مراکز بهداشتی یا پزشکی قانونی، گواهی عدم بارداری ارائه کند. این شرط برای جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی مربوط به حضانت یا ادعای نسب ضروری است.
. ثبت طلاق در دفترخانه: طلاق باید در دفاتر ثبت ازدواج و طلاق بهصورت رسمی ثبت شود. این امر به حفظ حقوق قانونی زوجین و جلوگیری از مشکلات حقوقی در آینده کمک میکند.
این شرایط عمومی برای تمامی انواع طلاق، از جمله طلاق توافقی، لازمالرعایه هستند و عدم رعایت آنها میتواند باعث بطلان یا عدم پذیرش طلاق شود.
هر زن و شوهری میتوانند از طریق طلاق توافقی از یکدیگر جدا شوند. به این منظور، وجود شرایط خاصی چون گذشت مدت زمان مشخصی از ازدواج ضروری نیست. تنها شرایط لازم این است که زوجین بایستی با یکدیگر نسبت به جدایی و مسائل پیرامونی توافق و سازش نموده باشند. مهمترین موضوعاتی که ضروری است تا زوجین نسبت به آنها به توافق رسیده باشند عبارتند از:
. مهریه: با وجود آن که به محض انعقاد عقد نکاح زن مالک مهریه میشود، اما معمولاً مطالبه و دریافت آن در زمان جدایی زوجین انجام میشود. به همین خاطر، زوجهای که در طول دوران زندگی مشترک مهریه خود را دریافت ننموده است، بایستی با همسر خود نسبت به این موضوع به توافق برسد. ممکن است توافق زوجین ناظر بر پرداخت تمام مهریه به زن یا پرداخت قسمتی از مهر و بخشیدن مابقی آن یا بخشش تمام مهریه به مرد باشد.
. نفقه: یکی دیگر از حقوق مالی زوجه نفقهای است که زوج موظف به پرداخت آن است. در واقع نفقه هزینه متعارف زندگی زوجه است. همانند مهریه، زوجین بایستی نسبت به پرداخت نفقه نیز با یکدیگر توافق نمایند. ممکن است نفقه از جانب زوجه بخشیده شده یا به صورت کامل دریافت شود.
. اجرتالمثل ایام زوجیت: زنان نسبت به انجام امور منزل چون آشپزی و نظافت مستحق دریافت مبلغی تحت عنوان اجرتالمثل ایام زوجیت هستند. در موارد طلاق توافقی زوجین میتوانند با توافق یکدیگر این مبلغ را تعیین کرده یا حتی ممکن است زوجه از دریافت آن صرف نظر نماید.
. حضانت فرزندان: مطابق ماده 1169 قانون مدنی، اولویت حضانت فرزندان تا پیش از هفت سالگی با مادر و پس از آن با پدر است. اما در طلاق توافقی زوجین میتوانند برخلاف این مقرره نسبت به حضانت فرزندان توافق نمایند. برای مثال، ممکن است زوجین توافق نمایند که حضانت فرزند ده ساله با مادر باشد.
. جهیزیه: در عرف جامعه ما، غالباً تهیه وسایل زندگی بر عهده زوجه و خانواده ایشان قرار دارد. به همین خاطر، پس از جدایی زوجین موضوع استرداد جهیزیه موضوعیت مییابد. این در حالی است که در طلاقهای توافقی زوجین میتوانند مالکیت هر یک از آنها نسبت به وسایل منزل را نیز با توافق یکدیگر تعیین نمایند.
با تصویب قانون حمایت خانواده در سال 1391 شرایط و مراحل طلاق توافقی از دیگر اقسام طلاق متمایز شده است. به موجب ماده 27 این قانون دادگاه در تمام موارد درخواست طلاق، جز طلاق توافقی، بایستی موضوع را به منظور ایجاد صلح و سازش به داوری ارجاع دهد. در نتیجه، فرایند طلاق توافقی متفاوت از دیگر اقسام طلاقها انجام میشود. در حال حاضر، مراحل طلاق توافقی به ترتیب زیر انجام میشود:
از آذر ماه سال 1397 به بعد ثبت دادخواست طلاق توافقی در سامانه ثنا مشروط به ارائه گواهی عدم انصراف از طلاق شده است. این گواهی توسط مراکز مشاوره خانواده بهزیستی صادر میگردد. برای دریافت این گواهی، زوجین بایستی در ابتدا درخواست طلاق توافقی را در سامانه تصمیم به ثبت برسانند و سپس روز، ساعت و مرکز مشاوره را برای شرکت در جلسات مشاوره تعیین نمایند.
شرکت در جلسات مشاوره خانواده یک الزام قانونی است و بدون شرکت در این جلسات و دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق امکان ثبت دادخواست طلاق وجود ندارد. با وجود آن که در اغلب موارد زوجین متقاضی طلاق توافقی نسبت به جدایی مصمم بوده و از آن صرف نظر نمینمایند؛ اما با شرکت در این جلسات ممکن است نظر زوجین نسبت به جدایی تغییر یابد.حداقل تعداد جلسات مشاوره ۵ جلسه می باشد و اصولا وکلا نمی توانند به جای زوجین در جلسات مشاوره شرکت نمایند،مگر در موارد خاص.
پس از دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق از مرکز مشاوره خانواده، زوجین میتوانند فرایند ثبت دادخواست طلاق توافقی را آغاز کنند. برای این منظور، ابتدا باید دادخواست طلاق توافقی تنظیم شود که زوجین میتوانند این کار را خودشان انجام دهند یا آن را به وکیل متخصص بسپارند. در این دادخواست، تمامی توافقات زوجین در خصوص مواردی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و سایر مسائل درج میشود. پس از تنظیم دادخواست، زوجین باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست را از طریق سامانه ثنا ثبت کنند. لازم به ذکر است که حضور همزمان زوجین در زمان ثبت دادخواست در دفتر خدمات الزامی است. همچنین، مدارکی مانند شناسنامه، کارت ملی، گواهی عدم انصراف از طلاق و توافقنامههای مربوطه برای ثبت دادخواست مورد نیاز است. در صورتی که زوجین وکیل داشته باشند، نیازی به حضور آن ها در دفتر خدمات الکترونیک قضایی نمی باشد.
پس از ثبت دادخواست طلاق توافقی در سامانه ثنا، جلسه رسیدگی به این دادخواست در دادگاه خانواده تشکیل میشود. زوجین در این جلسه حاضر شده و قاضی با استماع اظهارات آنها و بررسی مدارک موجود اقدام به انشای رأی طلاق توافقی مطابق توافقات زوجین نسبت به حقوق مالی و غیرمالی ایشان مینماید. رأی طلاق توافقی اصطلاحا، گواهی عدم امکان سازش نیز نامیده میشود.
با دریافت گواهی عدم امکان سازش زوجین میتوانند برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن به دفترخانه مراجعه نمایند. مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش سه ماه است و ظرف این مدت زوجین میتوانند برای اجرای صیغه طلاق به دفترخانه مراجعه نمایند. فرایند اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه منوط به حضور هر دوی زوجین بوده و اجرای صیغه طلاق به صورت غیابی انجام نخواهد شد.
یکی از اساسیترین تفاوتهای طلاق توافقی با دیگر اقسام طلاق در این است که زوجین یا وکیل آنها به صورت مشترک اقدام به ثبت دادخواست طلاق توافقی مینمایند. در زمان ثبت این دادخواست ضروری است که زوجین مدارک زیر را ارائه دهند:
علاوه بر این مدارک، در زمان ثبت طلاق توافقی در دفترخانه نیز ارائه گواهی عدم امکان سازش صادره از دادگاه خانواده، گواهی عدم بارداری زوجه و گواهی بکارت زوجه در صورت باکره بودن الزامی است.
وکالت طلاق از سوی زوج به زوجه به معنای اعطای حق قانونی به زوجه است تا به وکالت از زوج، فرایند طلاق را اجرا کند. در نظام حقوقی ایران، اختیار طلاق اصولاً در دست مرد است، اما مرد میتواند این اختیار را به همسر خود تفویض کند. این وکالت ً بهصورت رسمی و از طریق دفاتر اسناد رسمی تنظیم میشود و به زوجه اجازه میدهد که به نمایندگی از زوج، تمامی مراحل قانونی و شرعی طلاق را پیگیری کند. طلاقی که زوجه با استفاده از وکالت طلاق استفاده می نماید، در واقع طلاق توافقی می باشد.
بر اساس ماده 1119 قانون مدنی ایران، زوج میتواند در قالب سند رسمی، اختیار طلاق را به زوجه یا حتی به فرد ثالثی تفویض کند. این وکالت میتواند شامل اختیاراتی همچون ثبت دادخواست، حضور در دادگاه، شرکت در جلسات مشاوره و اجرای صیغه طلاق باشد.
وکالت مطلق: در این حالت، زوجه بدون قید و شرط میتواند از وکالت خود برای اجرای طلاق استفاده کند.
وکالت مشروط: در این حالت، زوجه تنها در صورت تحقق شرایطی خاص، مانند عدم پرداخت نفقه یا بدرفتاری زوج یا بذل تمام یا بخشی از مهریه میتواند از وکالت استفاده کند.
وکالت طلاق باید بهصورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت شود. این سند باید به وضوح موارد زیر را مشخص کند:
. نوع وکالت (مطلق یا مشروط)
. اختیارات زوجه در انجام مراحل قانونی طلاق
. شرایط استفاده از وکالت
با داشتن این وکالت، زوجه میتواند بدون نیاز به حضور زوج، تمامی مراحل طلاق را از طریق وکیل دادگستری انجام دهد.
نمونه متن پیشنهادی وکالت طلاق مرد به زن
اگر زوجه از سوی زوج وکالت طلاق دریافت کرده باشد، میتواند با استفاده از این وکالت، تمام مراحل طلاق توافقی را به صورت مستقل یا از طریق وکیل دادگستری پیگیری کند.
زوجه باید ابتدا متن وکالتنامه را بررسی کند تا از دامنه اختیارات خود مطمئن شود. مواردی که باید بررسی شوند:
پیش از ثبت دادخواست طلاق توافقی، زوجه باید در سامانه تصمیم ثبتنام کند. سامانه تصمیم به منظور برنامهریزی و هماهنگی جهت شرکت در جلسات مشاوره خانواده طراحی شده است.
مراحل ثبتنام عبارتند از:
1 . ورود به سامانه تصمیم.
2 . تکمیل اطلاعات شخصی زوجه و انتخاب مرکز مشاوره خانواده.
3 . دریافت تاریخ و مکان جلسات مشاوره.
زوجه باید یک وکیل دادگستری برای انجام مراحل طلاق توافقی انتخاب کند. وکیل میتواند تمامی مراحل را به وکالت از زوج که به زوجه وکالت داده است،انجام دهد و در صورتی که زوجه بخواهد برای خود نیز وکیل بگیرد، می بایست شخص دیگری را به عنوان وکیل خود معرفی نماید.
بر اساس برنامه تعیینشده در سامانه تصمیم، زوجه و وکیل زوج باید در جلسات مشاوره شرکت کند. در این جلسات، مسائل مربوط به ادامه زندگی مشترک یا جدایی بررسی میشود. در پایان، گواهی عدم انصراف از طلاق صادر میشود که برای ثبت دادخواست الزامی است.
زوجه یا وکیل او باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق توافقی را از طریق سامانه ثنا ثبت کند. مدارک مورد نیازعبارتند از:
پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع میشود. زوجه یا وکیل او باید در جلسات دادگاه حضور یافته و موارد توافقشده مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، و جهیزیه را به دادگاه ارائه دهد. قاضی پس از بررسی مدارک و توافقات، گواهی عدم امکان سازش را صادر میکند.
زوجه پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش، به دفترخانه رسمی طلاق مراجعه کرده و با ارائه مدارک لازم، صیغه طلاق را اجرا و ثبت میکند. مدارک مورد نیاز عبارتند از:
در دفترخانه، صیغه طلاق اجرا شده و طلاق توافقی بهطور رسمی ثبت میشود. از این لحظه، ازدواج زوجین بهصورت قانونی خاتمه مییابد.
منظور از ماهیت طلاق توافقی، رجعی یا بائن بودن این نوع طلاق است. زیرا همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، در قوانین کشور ما طلاق از حیث قابلیت رجوع شوهر در زمان عده یا عدم آن به دو نوع رجعی و بائن تقسیم میشود. حقوقدانان طلاق بائن را یک نوع استثنایی و محدود به چهار وضعیت بیان شده در ماده 1145 قانون مدنی دانستهاند و هر طلاقی خارج از این چهار وضعیت را طلاق رجعی محسوب مینمایند.
در نتیجه طلاق توافقی نیز اصولاً طلاق رجعی محسوب شده و شوهر حق رجوع به همسرش در زمان عده را داراست. اما اگر طلاق توافقی در شرایط استثنایی مندرج در ماده 1145 قانون مدنی انجام شود (طلاق بدون وقوع نزدیکی، طلاق زن یائسه، زن خلع و مبارات و سومین طلاق متوالی)، بائن به شمار رفته و شوهر حق رجوع در زمان عده را نخواهد داشت. البته با توجه به اینکه طلاق توافقی با اتفاق نظر زوجین و تصمیم جدی آنها بر متارکه انجام میشود، احتمال رجوع شوهر به همسرش پایین است.
در فرآیند طلاق توافقی، یکی از مهمترین موضوعاتی که زوجین باید درباره آن تصمیمگیری کنند، تعیین وضعیت مهریه است. مهریه بهعنوان یک حق مالی برای زن، میتواند بهصورتهای مختلف تسویه شود؛ از پرداخت کامل نقدی گرفته تا بخشش بخشی از آن یا تعیین اقساط. تمامی این موارد وابسته به توافق طرفین است.
گاهی اوقات، زن برای جلب رضایت شوهر و تسریع در روند طلاق، بخشی یا تمام مهریه خود را میبخشد. این اقدام علاوه بر کاهش تنشهای احتمالی، میتواند روند طلاق را سادهتر کند. با این حال، اگر توافقی در این زمینه حاصل نشود، زن حق دارد مهریه خود را به طور کامل مطالبه کند و مرد نیز موظف به پرداخت آن خواهد بود.
نحوه پرداخت مهریه نیز متنوع است و ممکن است بهصورت نقدی، اقساطی یا حتی از طریق انتقال اموالی مشخص به زن انجام شود. در هر حال، لازم است توافقات در این زمینه بهصورت دقیق و مکتوب ثبت شوند تا از بروز اختلافات در آینده جلوگیری شود.
در مواردی که زن در قبال مهریه خود چک یا سفته دریافت کرده باشد و مرد از پرداخت آن امتناع کند، زن میتواند با مراجعه به دادگاه، حق خود را پیگیری کند. پس از صدور حکم قطعی، امکان درخواست جلب یا توقیف اموال مرد نیز وجود دارد.
طلاق توافقی بهعنوان یکی از سریعترین روشهای جدایی، فرایندی سادهتر و کمچالشتر نسبت به دیگر انواع طلاق دارد، زیرا زوجین بر سر تمامی مسائل به توافق رسیدهاند و قاضی دادگاه نیز با اختلافی از سوی آنها مواجه نیست. به همین دلیل، صدور گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه روند پیچیدهای ندارد. با این حال، چالش اصلی در این فرایند، لزوم شرکت در جلسات مشاوره خانواده است. شرکت در این جلسات و دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق پیششرط ثبت دادخواست طلاق توافقی است.
بهطور کلی، مدت زمان لازم برای دریافت گواهی عدم امکان سازش از دادگاه، حدود 30 تا 45 روز است. پس از صدور این گواهی، زوجین میتوانند با مراجعه به دفترخانه رسمی طلاق، اقدام به ثبت طلاق توافقی کنند. مرحله دادگاه نیز معمولاً بین یک تا دو هفته زمان میبرد. بنابراین، کل فرایند طلاق توافقی از ابتدا تا انتها بهطور میانگین حدود دو تا دو و نیم ماه طول میکشد. این بازه زمانی به دلیل شفافیت در توافقات زوجین و سادهتر بودن رویههای قانونی، نسبت به دیگر انواع طلاق کوتاهتر است.
درخواست طلاق توافقی و ثبت آن مستلزم پرداخت هزینههای مختلف در هر مرحله از رسیدگی است. این هزینهها مطابق تعرفه مشخص سالیانه از زوجین دریافت میشود. هزینههای لازم را میتوان به این ترتیب برشمرد:
طلاق توافقی در دوران نامزدی روشی سریع و کمهزینه برای جدایی زوجین است که با توافق دو طرف و بدون نیاز به جلسات طولانی دادگاه انجام میشود. در این نوع طلاق، طرفین درباره مسائلی مانند مهریه، جهیزیه و نفقه به توافق رسیده و با ارائه درخواست مشترک به دادگاه خانواده، فرآیند طلاق را آغاز میکنند. با توجه به کوتاه بودن مدت ازدواج، این توافق معمولاً سادهتر و با پیچیدگیهای کمتری همراه است؛ با این حال، رعایت جزئیات قانونی و تهیه مدارک لازم برای تسریع روند ضروری است.
گواهی بکارت در طلاق توافقی تنها در موارد خاصی مورد نیاز است، و بهطور عمومی برای تمامی پروندههای طلاق توافقی الزامی نیست. این گواهی معمولاً در شرایط زیر درخواست میشود:
نکات مهم درباره گواهی بکارت:
بسیاری از افراد پس از جدایی از همسر سابق خود به دلایل مختلفی به دنبال حذف نام وی از شناسنامه خود هستند. موارد طلاق توافقی نیز از این امر مستثنی نیست و به هر حال موضوع حذف نام همسر سابق از شناسنامه یکی از دغدغههای زوجین است. به این منظور، بایستی توجه داشت که شرایط حذف نام همسر از شناسنامه پس از طلاق توافقی همان شرایط کلی مربوط به حذف نام همسر از شناسنامه پس از طلاق است و در این بین، تفاوتی بین طلاق توافقی و دیگر انواع طلاق وجود ندارد.
مطابق قانون ثبت احوال تنها در موارد طلاق بدون وقوع نزدیکی بین زوجین امکان حذف نام همسر سابق از شناسنامه فرد وجود دارد. در چنین موردی، هر یک از زن و مرد میتوانند با مراجعه به ثبت احوال خواستار حذف نام همسر سابق از شناسنامه خود و صدور شناسنامه جدید شوند. در نتیجه، در صورت طلاق توافقی نیز تنها زمانی امکان حذف نام همسر از شناسنامه افراد وجود دارد که طلاق توافقی بدون وقوع نزدیکی بین زوجین واقع شده باشد.
کلیه اتباع ایرانی صرف نظر از محل اقامتشان در خصوص مسائل مربوط به احوال شخصیه تابع مقررات ایران هستند. ازدواج، طلاق، ارث و وصیت از جمله مصادیق احوال شخصیه هستند. به این ترتیب دادگاه خارجی نمیتواند به مسائل مربوط به ازدواج و طلاق ایرانیان رسیدگی نماید یا حتی اگر اقدام به رسیدگی کرده و حکمی صادر نماید، حکم صادره در ایران فاقد اعتبار خواهد بود.
بنابراین، اگر زن و شوهر ایرانی مقیم خارج از کشور متقاضی طلاق توافقی باشند، بایستی این درخواست را به ترتیب مراحل بیان شده به ثبت برسانند. به این منظور میتوانند از طریق سامانه میخک به یک شخص از اقوام و دوستان خود در ایران وکالت دهند تا امور مربوط به انجام طلاق آنها را از طریق اخذ وکیل دادگستری متخصص حقوق خانواده و طلاق، پیگیری نماید یا اینکه میتوانند به کنسولگری ایران در کشور محل اقامت خود مراجعه نمایند.
در هر نوع طلاق، ارائه آزمایش عدم بارداری به قاضی و سردفتر الزامی است. این آزمایش به منظور تأیید وضعیت زوجه و تکمیل مراحل قانونی انجام میشود.
بسیاری از افراد تصور میکنند که به علت لزوم دریافت گواهی عدم بارداری زوجه در زمان طلاق، امکان جدایی زوجین در زمان بارداری زن به هیچ طریقی، حتی با طلاق توافقی، نیز امکانپذیر نیست. این در حالی است که لزوم دریافت گواهی عدم بارداری در زمان طلاق بابت حصول اطمینان از وجود یا عدم وجود فرزند مشترک است تا در صورت وجود فرزند دادگاه نسبت به حقوق وی نیز تعیین تکلیف نماید.
چنانچه زن و شوهر نسبت به وجود فرزند مشترک اتفاق نظر داشته باشند، اجرای صیغه طلاق و جدایی زوجین در زمان بارداری زن بلامانع است. تنها تفاوت طلاق در زمان بارداری با دیگر اقسام طلاق در این است که در چنین شرایطی زن موظف به نگه داشتن عده تا پایان زمان بارداری است.
در طلاق توافقی، تعیین وضعیت نفقه فرزندان یکی از مهمترین مواردی است که زوجین باید درباره آن به توافق برسند. این توافق شامل میزان نفقه، نحوه پرداخت و مسئولیت تأمین آن است.
در طلاق توافقی، مسئله جهیزیه یکی از مواردی است که باید به صورت دقیق میان زوجین تعیین تکلیف شود. جهیزیه، بر اساس قانون، متعلق به زن است و او حق دارد در صورت درخواست، آن را از زوج بازپس گیرد. اما نحوه استرداد جهیزیه در طلاق توافقی به توافق طرفین بستگی دارد.
اجرتالمثل ایام زوجیت به پاداشی اطلاق میشود که زوجه به دلیل انجام کارهایی فراتر از وظایف شرعی و قانونی خود در خانه، مستحق دریافت آن است. در طلاق توافقی، تعیین تکلیف این حق مالی به توافق زوجین بستگی دارد.
در طلاق توافقی، یکی از مهمترین موضوعاتی که باید میان زوجین تعیین تکلیف شود، حضانت فرزندان است. توافق در این زمینه میتواند فرآیند طلاق را تسهیل کند، اما همچنان رعایت مصلحت کودک و قوانین مرتبط با حضانت اهمیت بالایی دارد.
در طلاق توافقی، تعیین وضعیت نفقه زن یکی از موضوعات مهمی است که باید میان زوجین مشخص شود. نفقه زن به دو بخش نفقه گذشته و نفقه آینده تقسیم میشود و هر کدام شرایط خاص خود را دارند.
در هر مرحله از فرایند طلاق توافقی، زوجین این امکان را دارند که از جدایی منصرف شده و تصمیم به ادامه زندگی مشترک بگیرند. تا پیش از اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه، زوجین میتوانند روند طلاق توافقی را متوقف کنند. حتی پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش از دادگاه، اگر زوجین به دفترخانه مراجعه نکنند و صیغه طلاق اجرا نشود، این گواهی بیاثر خواهد شد.
لازم به ذکر است که گواهی عدم امکان سازش در طلاق توافقی تنها 3 ماه اعتبار دارد. اگر طی این مدت صیغه طلاق اجرا و ثبت نشود، زوجین بهطور خودکار به زندگی مشترک ادامه خواهند داد و برای طلاق مجدد نیاز به طی مراحل قانونی از ابتدا خواهند داشت. این انعطافپذیری در فرایند طلاق توافقی، فرصتی است برای زوجین تا در صورت تجدیدنظر و تمایل به حفظ زندگی مشترک، از جدایی صرفنظر کنند.
مهریه:
زوجه مهریه خود به میزان ………………… را در قبال طلاق به زوج بذل میکند. زوج نیز قبول بذل مینماید و زوجه حق رجوع از مابذل را بهطور کامل از خود ساقط میکند.
حضانت:
زوجین توافق کردند که حضانت فرزند مشترک به نام ………………… که ……… ساله است، به عهده …………… باشد.
نفقه فرزند:
نفقه فرزند مشترک ماهیانه مبلغ …………… ریال تعیین گردیده است که پرداخت آن به عهده …………… است.
جهیزیه:
زوجه تأیید میکند که هیچگونه ادعایی در خصوص جهیزیه ندارد و تمامی مسائل مرتبط با آن تسویه شده است.
اجرتالمثل:
زوجه تصریح میکند که هیچگونه ادعایی نسبت به اجرتالمثل ایام زوجیت ندارد.
امضاء طرفین:
این توافقنامه با رضایت کامل و بدون هرگونه اجبار یا اکراه توسط زوجین تنظیم شده است. طرفین تأیید میکنند که تمامی مفاد آن را مطالعه کرده و به آن پایبند خواهند بود.
امضا زوجه: _______________
امضا زوج: _______________
تاریخ: _______________
خواهان:
[نام و نام خانوادگی زوج، شماره ملی، نشانی محل اقامت]
خوانده:
[نام و نام خانوادگی زوجه، شماره ملی، نشانی محل اقامت]
وکیل:
[در صورت وجود، نام و مشخصات وکیل زوجین]
خواسته:
صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای طلاق توافقی
دلایل و مستندات:
1 . گواهی عدم انصراف از طلاق صادره از مرکز مشاوره خانواده
2 . شناسنامه و کارت ملی زوجین
3 . سند ازدواج رسمی
4 . توافقنامه کتبی زوجین در خصوص مهریه، نفقه، اجرتالمثل، حضانت فرزندان و سایر موارد
متن دادخواست:
ریاست محترم دادگاه خانواده …….
با سلام و احترام
اینجانبان [نام زوج] بهعنوان خواهان و [نام زوجه] بهعنوان خوانده، بهطور مشترک درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای طلاق توافقی را داریم. به اطلاع میرساند که هر دو طرف بر اساس توافق صورتگرفته، تصمیم به جدایی و پایان دادن به زندگی مشترک گرفتهایم و تمامی موضوعات مرتبط از جمله مهریه، نفقه، اجرتالمثل ایام زوجیت، حضانت فرزندان و استرداد جهیزیه با رضایت و تفاهم کامل حلوفصل شده است.
جزئیات توافق به شرح زیر است:
1 . مهریه : [توضیح توافق؛ مثلاً بخشش کامل، پرداخت بهصورت اقساط یا پرداخت کامل]
2 . نفقه: [توضیح توافق؛ مثلاً پرداخت یا بخشش]
3 . اجرتالمثل: [توضیح توافق؛ مثلاً دریافت یا بخشش]
4 . حضانت فرزندان: [ توضیح توافق؛ مثلاً حضانت با پدر/مادر یا به صورت مشترک]
5 . جهیزیه: [توضیح توافق؛ مثلاً استرداد کامل یا تقسیم اموال]
با توجه به توافقات مذکور و ارائه مستندات لازم، خواهشمند است دستور رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش را صادر فرمایید.
با احترام
[امضای زوج و زوجه]
خواهان:
[نام و نام خانوادگی زوج] (با وکالت از سوی وکیل)
[مشخصات کامل: شماره ملی، نشانی محل اقامت]
خوانده:
[نام و نام خانوادگی زوجه] (با وکالت از سوی وکیل)
[مشخصات کامل: شماره ملی، نشانی محل اقامت]
وکیل:
[نام و مشخصات کامل وکیل زوجین یا وکلای جداگانه]
خواسته:
صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای طلاق توافقی
دلایل و مستندات:
1 . گواهی عدم انصراف از طلاق صادره از مرکز مشاوره خانواده
2 . شناسنامه و کارت ملی زوجین
3 . سند رسمی ازدواج
4 . توافقنامه کتبی زوجین درباره حقوق مالی و غیرمالی
متن دادخواست:
ریاست محترم دادگاه خانواده
با سلام و احترام
اینجانبان وکلای طرفین (زوج و زوجه) به استناد وکالتنامههای ارائهشده، به نمایندگی از موکلین خود، درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای طلاق توافقی را داریم. زوجین بهصورت مشترک و با رضایت کامل تصمیم به جدایی گرفتهاند و تمامی مسائل مالی و غیرمالی مرتبط با زندگی مشترک، از جمله مهریه، نفقه، اجرتالمثل، حضانت فرزندان، و استرداد جهیزیه با توافق قطعی طرفین تعیین تکلیف شده است.
جزئیات توافق به شرح زیر است:
1 . مهریه: [مثلاً بخشش کامل، پرداخت اقساطی یا توافق خاص]
2 . نفقه: [مثلاً پرداخت کامل یا بخشش]
3 . اجرتالمثل ایام زوجیت: [مثلاً تعیین مبلغ یا انصراف زوجه]
4 . حضانت فرزندان: [توافق زوجین در مورد حضانت و ملاقات]
5 . جهیزیه: [تعیین تکلیف کامل درباره وسایل منزل]
با توجه به ارائه گواهی عدم انصراف از طلاق و توافقات صورتگرفته میان طرفین که در چارچوب قانون و اخلاق حسنه است، خواهشمند است دستور رسیدگی و صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای طلاق توافقی صادر فرمایید.
با احترام،
[نام و مشخصات وکیل زوج]
[امضا وکیل زوج]
[نام و مشخصات وکیل زوجه]
[امضا وکیل زوجه]
تاریخ:[تاریخ تنظیم دادخواست]
امضا: [امضای وکلای طرفین]
طرح دادخواست طلاق توافقی نشاندهنده تصمیم قاطع زوجین برای جدایی است. این نوع طلاق با کاهش چالشها و اختلافات حقوقی، فرایندی سادهتر و سریعتر را برای طرفین فراهم میکند. مزایای اصلی طلاق توافقی عبارتاند از:
1 . کاهش زمان و چالشهای حقوقی:
فرایند طلاق توافقی به دلیل تفاهم زوجین بر سر مسائل حقوقی و مالی، در مدت زمان کوتاهتری انجام میشود و از پیچیدگیهای معمول پروندههای طلاق جلوگیری میکند.
2 . حفظ آرامش روانی فرزندان:
درگیری کمتر زوجین در این فرایند، به کاهش تأثیرات منفی بر فرزندان کمک کرده و آرامش روانی آنها را تا حد زیادی حفظ میکند.
3 . درگیری کمتر خانوادهها و اطرافیان:
با توجه به توافق زوجین، خانوادهها و نزدیکان آنها کمتر در فرایند جدایی دخالت کرده یا تحت تأثیر اختلافات قرار میگیرند.
4 . حفظ احترام متقابل:
طلاق توافقی به زوجین این امکان را میدهد که با حفظ احترام متقابل از یکدیگر جدا شوند و خاطرهای کمتر ناخوشایند از زندگی مشترک به جا بگذارند.
این مزایا باعث میشوند طلاق توافقی گزینهای مناسب برای زوجینی باشد که تصمیم به جدایی گرفتهاند و به دنبال راهحلی کمتنش و مؤثر هستند.
با وجود مزایای قابل توجه طلاق توافقی، این نوع طلاق میتواند معایب و چالشهایی نیز به دنبال داشته باشد، بهویژه از منظر اجتماعی و روانی. برخی از مهمترین معایب طلاق توافقی عبارتاند از:
1 . تصمیمگیری عجولانه و احساسی:
سهولت در فرایند طلاق توافقی ممکن است زوجین را تشویق کند که در مواجهه با اختلافات جزئی یا مشکلات موقتی، بهجای تلاش برای حلوفصل آنها، تصمیم به طلاق بگیرند. این امر میتواند به جداییهایی منجر شود که با مشاوره یا زمان، قابل پیشگیری بودند.
2 . افزایش آمار طلاق در جامعه:
فرایند ساده و کوتاهمدت طلاق توافقی میتواند منجر به افزایش آمار طلاق شود، که در بلندمدت استحکام خانوادهها را کاهش داده و تأثیرات منفی اجتماعی به همراه خواهد داشت.
3 . آسیبهای اجتماعی و روانی کودکان طلاق:
هرچند طلاق توافقی تلاش میکند آرامش روانی فرزندان را حفظ کند، اما همچنان ممکن است کودکان طلاق با مشکلاتی نظیر کاهش حس امنیت، اختلالات روانی و اجتماعی و چالشهای ارتباطی مواجه شوند.
4 . کاهش استحکام اجتماعی خانوادهها:
رواج طلاق توافقی بهعنوان راهی سریع برای پایان دادن به اختلافات، میتواند باعث کاهش فرهنگ تلاش برای حفظ و تقویت بنیان خانواده در جامعه شود.
طلاق توافقی با وجود مزایای فراوان، نیازمند دقت و بررسی دقیق توسط زوجین و مشاوران است تا از پیامدهای منفی احتمالی جلوگیری شود و تصمیمگیریهای احساسی جای خود را به انتخابهای آگاهانه بدهد.
انجام طلاق توافقی با حضور وکیل میتواند فرآیند جدایی را برای زوجین تسهیل و تسریع کند. وکیل با تجربه در امور خانواده، با تنظیم توافقنامههای دقیق و حضور در جلسات دادگاه، از حقوق موکل خود دفاع کرده و امور اداری مربوط به طلاق را پیگیری میکند. این امر نه تنها از حضور مکرر زوجین در مراجع قضایی میکاهد، بلکه با کاهش تنشها و پیچیدگیهای قانونی، مدت زمان انجام طلاق توافقی را نیز بهطور قابل توجهی کاهش میدهد. بهطور معمول، در صورت استفاده از وکیل، مدت زمان طلاق توافقی میتواندکاهش یابد.
مزایای استفاده از وکیل در طلاق توافقی عبارتاند از:
با این حال، انتخاب وکیل مجرب و متخصص در امور خانواده اهمیت دارد تا اطمینان حاصل شود که تمامی مراحل به درستی و با رعایت حقوق قانونی طرفین انجام میشود.
به منظور آشنایی با رویه قضایی دادگاهها در رسیدگی به دادخواستهای طلاق توافقی میتوانید مقاله «نمونه آراء قضایی در خصوص طلاق توافقی» را در وب سایت وکیل سوال مطالعه نمایید.
چنانچه زن و شوهری نسبت به پایان بخشیدن به زندگی مشترک خود با یکدیگر توافق نمایند میتوانند از طریق طلاق توافقی در سریعترین زمان و به سادهترین روش از یکدیگر جدا شوند. به این منظور، ضروری است که زوجین علاوه بر توافق نسبت به جدایی در خصوص حقوق مالی و غیرمالی خود از جمله پرداخت مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و غیره نیز با یکدیگر توافق نمایند. توافق زوجین نسبت به این موضوعات موجب میشود تا فرایند طلاق سادهتر و سریعتر پیش رود. در حال حاضر، به منظور طلاق توافقی زوجین بایستی ابتدا با ثبت درخواست در سامانه تصمیم در جلسات مشاوره خانواده شرکت کرده و پس از دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق اقدام به ثبت دادخواست در سامانه ثنا بنمایند. قاضی دادگاه خانواده با دریافت دادخواست زوجین و برگزاری جلسات رسیدگی اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش مینماید. زوجین با در دست داشتن این گواهی میتوانند طلاق خود را در دفترخانه به ثبت برسانند.
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده و اطلاعات کافی در زمینه شرایط، مراحل و مدارک لازم برای طلاق توافقی را در اختیار شما قرار داده باشد. در صورتی که با سؤال یا ابهامی در این زمینه مواجه هستید، میتوانید پرسش خود را در قسمت دیدگاهها درج نمایید تا در اسرع وقت به آنها پاسخ داده شود. در صورت نیاز به دریافت مشاوره تخصصی نیز میتوانید از طریق شماره تماس یا فرم ارتباطی با ما در ارتباط باشید.
خانم امالبنین تنکابنی رضایی، وکیل پایه یک دادگستری و مدیر مجموعه وکیل سؤال، با سالها تجربه در زمینه ارائه خدمات حقوقی، شخصاً بر کیفیت خدمات ارائه شده نظارت خواهند داشت.
وکیل سؤال – همراه شما در مسیر عدالت
تنها شرط لازم برای درخواست طلاق توافقی اتفاق نظر زوجین نسبت به جدایی و تعیین تکلیف در خصوص حقوق مالی و غیرمالی یکدیگر مثل مهریه، نفقه، اجرتالمثل، حضانت فرزندان و غیره با توافق یکدیگر است.
خیر. شرکت در جلسات مشاوره خانواده یک الزام قانونی برای زوجین متقاضی طلاق توافقی است. ثبت دادخواست طلاق توافقی بدون حضور در این جلسات و دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق امکانپذیر نیست.
خیر. در طلاق توافقی زوجین با یکدیگر نسبت به پرداخت یا بخشش مهریه به توافق میرسند. این توافق ممکن است ناظر بر پرداخت تمام مهریه، پرداخت بخشی از آن یا بخشیدن تمام آن باشد.
با صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه رسیدگیکننده به دادخواست طلاق توافقی، زوجین سه ماه فرصت دارند که به دفترخانه مراجعه کرده، صیغه طلاق را جاری و آن را ثبت نمایند. با انقضای این مدت، امکان اجرای صیغه طلاق و ثبت آن وجود نخواهد داشت.
با توجه به اینکه در موارد طلاق توافقی زوجین نسبت به جدایی از یکدیگر اتفاق نظر داشته و تصمیم جدی به این کار گرفتهاند، غالباً حق تجدیدنظرخواهی و فرجامخواهی نسبت به رأی دادگاه بر طلاق توافقی را ساقط مینمایند. در صورت عدم اسقاط این حق نیز اقدام به اعتراض نسبت به رأی نمینمایند.
نظرات کاربران