در دنیای امروز، با گسترش فناوری‌های مالی و افزایش استفاده از کارت‌های بانکی، جرایم مرتبط با این حوزه نیز رو به افزایش است. یکی از این جرایم، اسکیمینگ یا کپی‌برداری غیرمجاز از اطلاعات کارت‌های بانکی است که منجر به برداشت‌های غیرقانونی از حساب‌های افراد می‌شود. این مقاله به بررسی مفهوم اسکیمینگ، مجازات‌های قانونی مرتبط با آن در ایران، روش‌های پیشگیری، نحوه تنظیم شکایت قانونی و ارائه نمونه شکواییه کیفری می‌پردازد. هدف از این نوشتار، افزایش آگاهی عمومی درباره این جرم و ارائه راهکارهای عملی برای مقابله با آن است.
اسکیمینگ یا کپی‌برداری از کارت بانکی، یکی از جرایم نوین در حوزه مالی است که در جرایم سنتی مشابهی ندارد. در این روش، مجرم با استفاده از دستگاهی به نام اسکیمر، اطلاعات نوار مغناطیسی کارت بانکی قربانی را کپی می‌کند. سپس با انتقال این اطلاعات به یک کارت خام و دسترسی به رمز کارت، اقدام به برداشت وجه از حساب فرد می‌نماید. این عمل در دسته جرایم علیه اموال قرار گرفته و در مراجع قضایی ایران قابل تعقیب و پیگیری است.
جرم اسکیمینگ به چند طریق مختلف به شرح زیر قابل ارتکاب می‌باشد:
نصب اسکیمر بر روی دستگاه‌های خودپرداز (ATM): مجرمان دستگاه اسکیمر را بر روی ورودی کارت خودپرداز نصب می‌کنند تا اطلاعات نوار مغناطیسی کارت‌ها را کپی کنند. همچنین، با قرار دادن دوربین‌های مخفی یا صفحه‌کلیدهای جعلی، رمز عبور کاربران را نیز به دست می‌آورند.
استفاده از دستگاه‌های کارتخوان (POS) تقلبی: در این روش، مجرمان دستگاه‌های کارتخوان جعلی را در فروشگاه‌ها یا مکان‌های عمومی قرار می‌دهند. هنگامی که مشتریان کارت خود را برای پرداخت می‌کشند، اطلاعات کارت آن‌ها کپی می‌شود.
نصب اسکیمر بر روی پمپ‌های بنزین و دستگاه‌های پرداخت سوخت: مجرمان دستگاه‌های اسکیمر را بر روی دستگاه‌های پرداخت سوخت نصب می‌کنند تا اطلاعات کارت‌های بانکی را کپی کنند. این روش به دلیل تردد بالای خودروها و عدم نظارت کافی، مورد توجه کلاهبرداران است.
استفاده از دستگاه‌های اسکیمر دستی: در این روش، فرد مجرم با در دست داشتن دستگاه اسکیمر کوچک، کارت بانکی قربانی را برای لحظه‌ای در اختیار گرفته و اطلاعات آن را کپی می‌کند. این روش معمولاً در رستوران‌ها یا فروشگاه‌هایی که کارت توسط کارمند گرفته می‌شود، رخ می‌دهد.
جرم اسکیمینگ از جمله جرایمی است که در بسیاری از موارد، افراد می‌توانند با داشتن آگاهی و اطلاعات کافی از وقوع آن پیشگیری نمایند. رعایت نکات زیر می‌تواند تا حد بسیاری از وقوع این جرم جلوگیری نماید:
اگر متوجه شدید که اطلاعات کارت بانکی شما به‌صورت غیرمجاز کپی شده و از حساب شما برداشت غیرمجاز صورت گرفته است، می‌توانید مراحل زیر را برای شکایت قانونی طی کنید:
مراجعه به بانک: بلافاصله پس از اطلاع از برداشت غیرمجاز، به بانک صادرکننده کارت خود مراجعه کرده و موضوع را گزارش دهید. بانک می‌تواند حساب شما را مسدود کرده و از برداشت‌های بیشتر جلوگیری کند.
دریافت پرینت تراکنش‌ها: از بانک درخواست کنید تا پرینت تراکنش‌های اخیر حساب شما را ارائه دهد. این مستندات برای ارائه به مراجع قضایی ضروری هستند.
تنظیم شکواییه: با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکواییه‌ای تنظیم کرده و به دادسرای جرایم رایانه‌ای ارائه دهید. در شکواییه، جزئیات مربوط به برداشت غیرمجاز، زمان و مبلغ آن را ذکر کنید.
ارائه مستندات: همراه با شکواییه، مستنداتی مانند پرینت تراکنش‌های بانکی، گزارش بانک و هرگونه مدرک مرتبط دیگر را ارائه دهید.
پس از ثبت شکایت در خصوص جرم اسکیمینگ (کپی‌برداری غیرمجاز از اطلاعات کارت بانکی)، مراحل رسیدگی به شرح زیر است:
ارجاع پرونده به دادسرا:
پس از ثبت شکایت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پرونده به دادسرای جرایم رایانه‌ای ارجاع می‌شود.
انجام تحقیقات مقدماتی:
دادسرا با همکاری پلیس فتا (پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات)، تحقیقات لازم را آغاز می‌کند. این تحقیقات شامل بررسی تراکنش‌های بانکی، شناسایی دستگاه‌های اسکیمر مورد استفاده و جمع‌آوری ادله مرتبط است.
شناسایی و دستگیری متهم:
در صورت شناسایی فرد یا افراد مظنون، اقدامات لازم برای دستگیری آن‌ها انجام می‌شود.
بازجویی و تکمیل پرونده:
پس از دستگیری، بازجویی از متهم یا متهمان صورت می‌گیرد و پرونده با جمع‌آوری تمامی مستندات و ادله تکمیل می‌شود.
صدور کیفرخواست:
در صورت کافی بودن ادله، دادسرا کیفرخواستی تنظیم و پرونده را به دادگاه کیفری صالح ارسال می‌کند.
برگزاری دادگاه:
دادگاه با حضور شاکی، متهم و وکلای آن‌ها تشکیل می‌شود. در این جلسه، ادله ارائه و دفاعیات مطرح می‌گردد.
صدور حکم:
پس از بررسی‌های لازم، دادگاه حکم مقتضی را صادر می‌کند.
در قوانین جزایی ایران، به‌طور مشخص به جرم «اسکیمینگ» یا «کلاهبرداری با استفاده از دستگاه اسکیمر» اشاره نشده است. با این حال، این عمل به‌عنوان یک جرم شناخته می‌شود و حقوقدانان آن را نوعی کلاهبرداری اینترنتی می‌دانند. بر اساس ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای (ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی)، مجازات این جرم به شرح زیر تعیین شده است:
«هرکس به‌طور غیرمجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند، علاوه بر رد مال به صاحب آن، به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از صد و شصت و پنج میلیون (۱۶۵,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا هشتصد و بیست و پنج میلیون (۸۲۵,۰۰۰,۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
بنابراین، افرادی که با استفاده از دستگاه اسکیمر اطلاعات کارت‌های بانکی را کپی کرده و از آن‌ها سوءاستفاده می‌کنند، مشمول این ماده قانونی می‌شوند و با مجازات‌های مذکور مواجه خواهند شد.
در قوانین جزایی ایران، جرایم به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: جرایم قابل گذشت و جرایم غیرقابل گذشت. جرایم قابل گذشت آن دسته از جرایمی هستند که تعقیب و رسیدگی به آن‌ها منوط به شکایت شاکی خصوصی است و با گذشت وی، تعقیب متوقف می‌شود. در مقابل، جرایم غیرقابل گذشت، جرایمی هستند که حتی بدون شکایت شاکی خصوصی نیز توسط مراجع قضایی تعقیب می‌شوند و گذشت شاکی تأثیری در توقف تعقیب ندارد.
جرم اسکیمینگ، که به معنای کپی‌برداری غیرمجاز از اطلاعات کارت‌های بانکی و سوءاستفاده از آن‌هاست، در قوانین ایران به‌طور مشخص تعریف نشده است. با این حال، این عمل به‌عنوان نوعی کلاهبرداری رایانه‌ای شناخته می‌شود و بر اساس ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای (ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی) مجازات می‌گردد.
با توجه به اینکه در قانون، قابل گذشت بودن جرم کلاهبرداری رایانه‌ای تصریح نشده است، این جرم به‌عنوان جرم غیرقابل گذشت محسوب می‌شود. بنابراین، حتی در صورت گذشت شاکی خصوصی، تعقیب و رسیدگی به جرم اسکیمینگ توسط مراجع قضایی ادامه می‌یابد و گذشت شاکی تنها می‌تواند در تخفیف مجازات مؤثر باشد.
در نتیجه، جرم اسکیمینگ در زمره جرایم غیرقابل گذشت قرار می‌گیرد و گذشت شاکی خصوصی تأثیری در توقف تعقیب کیفری ندارد.
موضوع: شکایت بابت برداشت غیرمجاز از حساب بانکی (مطابق ماده 13 قانون جرایم رایانه‌ای)
دلایل و مستندات:
ریاست محترم دادسرای جرایم رایانه‌ای تهران
با سلام و احترام،
اینجانب (نام کامل شاکی)، به استحضار می‌رساند که در تاریخ (تاریخ وقوع حادثه)، مبلغ (مبلغ برداشت شده) به‌صورت غیرمجاز از حساب بانکی اینجانب برداشت شده است.
در تاریخ مذکور، اینجانب هنگام بررسی حساب بانکی خود متوجه برداشت مبلغ فوق شدم. با توجه به اینکه این تراکنش بدون اطلاع و اجازه اینجانب انجام شده است و هیچ تراکنش معتبری توسط بنده در آن بازه زمانی ثبت نشده، احتمال قوی وجود دارد که اطلاعات کارت بانکی بنده به‌صورت غیرقانونی و با استفاده از دستگاهی مانند اسکیمر مورد سوءاستفاده قرار گرفته باشد.
با توجه به اینکه این اقدام مطابق ماده 13 قانون جرایم رایانه‌ای، جرم محسوب می‌شود، خواهشمندم دستورات لازم برای پیگیری و رسیدگی به این پرونده و بررسی دقیق تراکنش غیرمجاز و شناسایی عاملین برداشت از حساب اینجانب و استرداد مبلغ برداشت‌شده به حساب بانکی اینجانب صادر گردد.
پیشاپیش از زحمات و همکاری آن مقام محترم تشکر می‌نمایم.
با احترام،
(نام و نام خانوادگی شاکی)
تاریخ: (تاریخ تنظیم شکواییه)
امضاء
وکیل جرایم رایانه‌ای نقشی کلیدی در رسیدگی به پرونده‌های مرتبط با کلاهبرداری‌های سایبری، از جمله اسکیمینگ، ایفا می‌کند. اسکیمینگ که به معنای کپی‌برداری غیرمجاز از اطلاعات کارت بانکی است، یکی از شایع‌ترین جرایم در حوزه مالی دیجیتال به شمار می‌رود. وکیل متخصص در این زمینه، با تسلط بر قوانین جرایم رایانه‌ای و آگاهی از فناوری‌های نوین، می‌تواند با بررسی دقیق مستندات و ارائه مشاوره حقوقی، مسیر مناسبی را برای پیگیری پرونده‌ها و احقاق حقوق موکلان ارائه دهد. از تنظیم شکواییه و ارائه مستندات به مراجع قضایی تا دفاع از حقوق موکل در دادگاه، وکیل جرایم سایبری با تجربه و دانش خود به بهترین نحو در کنار موکل خواهد بود. اگر درگیر پرونده‌ای مرتبط با اسکیمینگ هستید، بهره‌گیری از مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می‌تواند گامی مؤثر در حفظ حقوق شما و پیشگیری از خسارات بیشتر باشد.
اسکیمینگ، به‌عنوان یکی از جرایم نوین در حوزه کلاهبرداری‌های مالی، با استفاده از دستگاه‌های اسکیمر، اطلاعات کارت‌های بانکی افراد را به‌صورت غیرمجاز کپی کرده و از آن‌ها سوءاستفاده می‌کند. با وجود عدم تصریح مستقیم این جرم در قوانین جزایی ایران، حقوقدانان آن را نوعی کلاهبرداری اینترنتی تلقی کرده و بر اساس ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای (ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی)، مجازات‌هایی از قبیل حبس و جزای نقدی برای مرتکبین در نظر گرفته شده است.
برای پیشگیری از وقوع چنین جرایمی، آگاهی عمومی نسبت به روش‌های ارتکاب اسکیمینگ و رعایت نکات ایمنی در استفاده از کارت‌های بانکی ضروری است. در صورت مواجهه با این نوع کلاهبرداری، مراجعه به مراجع قضایی و تنظیم شکواییه می‌تواند به پیگیری قانونی و احقاق حقوق فرد کمک کند.
با توجه به پیچیدگی‌های این جرم و تأثیرات منفی آن بر امنیت مالی افراد، تقویت زیرساخت‌های امنیتی بانکی و افزایش آگاهی عمومی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
دپارتمان حقوقی «وکیل سوال» با مدیریت ام البنین تنکابنی رضایی،مجموعه‌ای تخصصی در زمینه ارائه خدمات حقوقی در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه جرایم سایبری و اسکیمینگ است. این دپارتمان با بهره‌گیری از وکلای باتجربه و آگاه به قوانین روز، آماده است تا به شما در تنظیم شکواییه، دفاع از حقوقتان در مراجع قضایی و ارائه راهکارهای قانونی مناسب کمک کند. اگر قربانی جرایمی همچون کپی‌برداری غیرمجاز از کارت بانکی (اسکیمینگ) شده‌اید یا نیاز به مشاوره حقوقی دارید، همین امروز با ما تماس بگیرید تا از خدمات تخصصی ما بهره‌مند شوید. موفقیت شما، هدف ماست!
وکیل سوال،همراه شما در مسیر عدالت
اسکیمینگ به معنای کپی‌برداری غیرمجاز از اطلاعات کارت بانکی با استفاده از دستگاه‌های خاص است.
با بررسی دستگاه‌های خودپرداز برای قطعات اضافی، وارد کردن شخصی رمز و تغییر دوره‌ای رمز کارت بانکی.
بر اساس ماده 13 قانون جرایم رایانه‌ای، حبس از یک تا پنج سال، جزای نقدی یا هر دو.
فوراً کارت خود را مسدود کرده، به بانک مراجعه کنید و شکایت خود را در دادسرای جرایم رایانه‌ای ثبت نمایید.
خیر، اسکیمینگ جزو جرایم غیرقابل گذشت محسوب می‌شود و حتی با گذشت شاکی، تعقیب قضایی ادامه دارد.
وکیل سوال یک پلتفرم آنلاین است که با هدف ارائه خدمات حقوقی به زبان ساده و قابل‌فهم برای همه راه‌اندازی شده است. این سایت تحت مدیریت ام‌البنین تنکابنی رضایی، وکیل پایه یک دادگستری، فعالیت می‌کند و تلاش می‌کند تا مسیر حل مشکلات حقوقی را برای کاربران آسان‌تر کند.
۰۹۰۱۲۲۲۵۳۶۹
info@vakilsoal.com
تهران،خیابان مطهری، ابتدای خیابان مفتح شمالی، خیابان ملایری پور، نبش خیابان زیرک زاده، پلاک ۷
نظرات کاربران